خلاقیت یکی از مهمترین مهارتهایی است که کودکان باید در طول رشد خود توسعه دهند. خلاقیت نه تنها در هنر و علوم بلکه در حل مسائل روزمره، توانایی ارتباط برقرار کردن و حتی در مواجهه با چالشهای زندگی میتواند به کارمان بیاید.
بازیها میتوانند به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در تقویت خلاقیت کودکان مورد استفاده قرار گیرند. بازیهای خلاقانه به کودکان این امکان را میدهند که در محیطی امن و بدون فشار، ایدههای خود را آزمایش کنند و از اشتباهات خود بیاموزند. در این مقاله به بررسی بازیهایی خواهیم پرداخت که میتوانند به افزایش خلاقیت کودکان کمک کنند.
خردسالان (12 ماه تا 2 سال)
برای خردسالان بازیهای زیر مناسب است:
بازیهای بهمریختنی (Messy Play)
بازیهای بهمریختنی مثل خمیر بازی که یکی از بهترین ابزارها برای بالا بردن میزان خلاقیت خردسالان است. این بازی به کودکان کمک میکند تا رنگها را بشناسند، شکلهای مختلفی بسازند و تخیل خود را به کار گیرند.
پاستا یا برنج پخته شده و سرد
پاستا یا برنج پخته شده و سرد یک راه خوب برای بالا بردن میزان خلاقیت است. این مواد به کودکان امکان میدهند تا بافتهای مختلف را تجربه کنند و خلاقیت خود را در بازی با آنها به کار گیرند. پاستا و برنج پخته شده میتوانند به عنوان مواد اولیه برای ساخت اشکال و الگوهای مختلف استفاده شوند و به کودکان فرصت دهند تا خلاقیت خود را بروز دهند.
شن
شن یکی از مواد خلاقانه برای بازی خردسالان است. کودکان میتوانند با شن شکلهای مختلفی بسازند و حس لمس خود را تقویت کنند.
موسیقی و آواز
موسیقی و آواز نیز میتوانند به تحریک خلاقیت خردسالان کمک کنند. گوش دادن به موسیقی، نواختن سازهای ساده و خواندن آوازها به کودکان امکان میدهد تا با ریتم و صداهای مختلف آشنا شوند و از طریق موسیقی خلاقیت خود را بروز دهند.
کودکان پیشدبستانی (3 تا 5 سال)
برای تقویت خلاقیت کودکان پیشدبستانی، بازیهای زیر پیشنهاد میشود:
تغییر داستان
یکی از راههای عالی برای تحریک خلاقیت کودکان پیشدبستانی این است که به جای خواندن کتاب، با کودکان خود داستان بسازید. کودکان میتوانند با دیدن تصاویر کتاب، داستانهای خود را بسازند و تخیل خود را به کار گیرند.
اجرای داستانها با عروسکها یا حیوانات
شنیدن موسیقیهای مورد علاقه کودکان و سپس اجرای آنها با عروسکها یا حیوانات اسباببازی، میتواند به توسعه تخیل و خلاقیت آنها کمک کند.
هنر و کاردستی
نشستن با یک تکه کاغذ و استفاده از مداد رنگی، پاستل، رنگ انگشتی یا هر نوع ابزار هنری دیگر میتواند کودکان را تشویق به خلق آثار هنری کند. این فعالیتها به کودکان کمک میکنند تا مهارتهای حرکتی ظریف خود را توسعه دهند و خلاقیت خود را به نمایش بگذارند.
استفاده از ماژیک
ماژیک مناسب برای کشیدن روی سطوح مختلف هستند. کودکان میتوانند روی سطوح شیشهای نقاشی بکشند و سپس آن را با یک پارچه مرطوب پاک کنند. این فعالیتها به توسعه خلاقیت و مهارتهای حرکتی کودکان کمک میکنند.
بازیهای تخیلی
داشتن یک جعبه لباس با لباسهای مختلف میتواند به کودکان کمک کند تا نقشهای مختلف را بازی کنند و شخصیتهای جدیدی خلق کنند. این بازیها به کودکان امکان میدهند تا دنیای خود را کشف کنند و تخیل خود را بروز دهند.
کودکان مدرسهای (5 تا 10 سال)
برای بالا بردن میزان خلاقیت کودکان مدرسهای نیز میتوانید از بازیهای زیر کمک بگیرید.
داستانسرایی
داستانسرایی یکی از روشهای موثر برای تحریک خلاقیت کودکان مدرسهای است. خواندن کتابها و داستان گفتن به کودکان کمک میکند تا تخیل خود را تقویت کنند و داستانهای خود را خلق کنند. این فعالیتها به کودکان کمک میکنند تا مهارتهای زبانی و ارتباطی خود را بهبود بخشند و خلاقیت خود را بروز دهند.
بازیهای ساخت و ساز
بازیهای ساخت و ساز مانند لگو یا بلوکهای ساختمانی به کودکان کمک میکنند تا خلاقیت خود را در ساخت سازههای مختلف به کار گیرند.
بازیهای بیرونی
بازیهای بیرونی به کودکان این امکان را میدهند که خلاقیت خود را در محیط باز تجربه کنند. بازیهایی مانند ساخت قلعههای شنی، بازی با گل و لای و کاوش در طبیعت میتوانند به کودکان کمک کنند تا تخیل خود را به کار گیرند و خلاقیت خود را تقویت کنند.
رنگآمیزی
رنگآمیزی یکی از فعالیتهای هنری محبوب برای کودکان مدرسهای است. استفاده از کتابهای رنگآمیزی یا خلق نقاشیهای خود به کودکان کمک میکند تا خلاقیت خود را بروز دهند و با رنگها و اشکال مختلف آشنا شوند.
پخت و پز
پخت و پز نیز میتواند یک فعالیت خلاقانه و آموزشی برای کودکان باشد. کودکان میتوانند با کمک والدین خود غذاهای مختلف را بپزند و از این طریق خلاقیت خود را در آشپزی به کار گیرند.
انواع بازیهای دیگر برای تقویت خلاقیت
انواع بازیهای دیگری مثل بازیهای ساخت و سازی وجود دارند که میتوانند باعث تقویت خلاقیت شوند. برای مثال:
لگو (LEGO)
لگو یکی از محبوبترین و قدیمیترین بازیهای ساخت و ساز است که کودکان از تمامی سنین به آن علاقهمند هستند.
بلوکهای چوبی
بلوکهای چوبی نیز مشابه لگو عمل میکنند، اما با ویژگیهایی همچون حس طبیعی چوب و امکان استفاده از آنها در سنین پایینتر.
بازیهای تخیلی
بازیهایی که در آنها کودکان نقش شخصیتهای مختلف را بازی میکنند، مانند پزشک، معلم یا فضانورد، میتواند به توسعه خلاقیت و تفکر انتزاعی کمک کند. این بازیها کودکان را تشویق میکنند تا از تخیل خود استفاده کنند و سناریوهای مختلفی را بازسازی کنند.
پازل
پازلها از بازیهای فکری هستند که به کودکان کمک میکنند تا مهارتهای حل مسئله و تفکر منطقی خود را تقویت کنند. پازلهای تصویری، مکعب روبیک و انواع بازیهای چیدمان از جمله بازیهایی هستند که علاوه بر سرگرمکننده بودن، خلاقیت کودکان را نیز تقویت میکنند.
بازیهای تختهای
بازیهای تختهای مانند شطرنج، چکرز و بازیهای استراتژیک دیگر میتوانند به توسعه تفکر انتقادی و خلاقیت کمک کنند.
بازیهای دیجیتال آموزشی
بازیهای دیجیتال آموزشی که به طور خاص برای افزایش خلاقیت طراحی شدهاند، میتوانند ابزارهای مفیدی باشند. این بازیها شامل حل معماها، ساخت و ساز، طراحی و دیگر فعالیتهای خلاقانه هستند.
بازیهای ورزشی
حتی بازیهای ورزشی نیز میتوانند به خلاقیت کودکان کمک کنند. بازیهایی که نیاز به استراتژی و تفکر سریع دارند، مانند فوتبال یا بسکتبال، میتوانند به کودکان کمک کنند تا راهحلهای خلاقانهای برای مسائل پیش رو بیابند.
بازیها و فعالیتهای مختلف میتوانند به طور قابل توجهی به افزایش خلاقیت کودکان در سنین مختلف کمک کنند. از بازیهای آشفته برای خردسالان گرفته تا داستانسرایی و بازیهای ساخت و ساز برای کودکان مدرسهای، هر کدام به نحوی میتوانند به توسعه مهارتهای خلاقانه و تخیلی کودکان کمک کنند.