حوزه حسابداری از شاخه‌های مختلفی تشکیل شده است. گرچه این شاخه‌ها از نظر کلی با یکدیگر شباهت‌های عمده‌ای دارند اما نمی‌توان جزئیات عملکرد آن‌ها را یکسان دانست. حسابداری مالی و حسابداری مدیریت از جمله شاخه‌های رشته حسابداری است که بیشتر افراد تصور یکسانی از ماهیت و عملکرد این دو رشته دارند.

درواقع تمرکز حسابداری مالی در جمع‌آوری و بر بررسی داده‌های مالی است که به صورت خارج سازمانی هم کارکرد دارد. این در حالی است که در حسابداری مدیریت، عملکرد‌هایی با هدف مدیریت کسب‌و‌کار داخل سازمانی انجام می‌شود.

تفاوت‌های کلی حسابداری مالی با حسابداری مدیریت

از جمله تفاوت‌هایی که می‌توانیم در بین دو شاخه حسابداری مدیریت و حسابداری مالی قائل شویم، شامل موارد زیر است:

دید متفاوت حسابداری مالی و حسابداری مدیریت

نوع دید کلی به اهداف در این دو رشته با یکدیگر تفاوت فاحشی دارند. در حسابداری مالی دید به عقب است این درحالی است در حسابداری مدیریت دید به آینده و با اهداف رو به جلو خواهد بود. حسابداری مدیریت وظایفی چون تخمین درآمد، ایجاد بودجه و تخمین هزینه‌‌های آینده بر عهده‌اش است. درصورتی که حسابداری مالی وظایفی چون تجزیه و تحلیل و بررسی اطلاعات و داده‌های مالی گذشته را برعهده داشته و نتایج حاصل از صورت‌های مالی گذشته را به کار می‌گیرد.

 گزارش‌های متفاوت حسابداری مالی و حسابداری مدیریت

از دیگر تفاوت‌های بارز شاخه حسابداری مالی و حسابداری مدیریت چگونگی گزارش‌گیری این دو شاخه حسابداری است. در حسابداری مدیریت تمرکز برای گزارش‌دهی به صورت روزانه خواهد بود. درواقع گزار‌ش‌های روزانه جهت هدف‌گذاری کوتاه مدت برای آینده کاربرد دارند. می‌توان این نکته را اینگونه معنا کرد: افرادی که در حوزه حسابداری مدیریت فعالیت دارند باید روزانه داده‌های مالی که توسط تیم حسابداری مالی در اختیار آن‌ها گذاشته شده است بررسی کرده و مشکلاتی چون ضرر و زیان‌ها و کسری بودجه را با راهکار‌هایی، جهت ارتقاء و پیشرفت سازمان رفع نمایند.

در صورتی که در حسابداری مالی گزارش‌های مالی در یک بازه زمانی خاص تجزیه و تحلیل و ارائه می‌شوند. حسابداران بخش مالی اختیار دارند این گزارش‌ها را به سرمایه‌گذاران و موسسات مالی ارائه دهند. این بدان معنا است که تیم حسابداری مالی می‌تواند گزارش‌ها را در اختیار موسسات خارج از کسب‌وکار قرار دهند. در حالی که در حسابداری مدیریت، گزارش‌ها به صورت داخل سازمانی حفظ می‌شوند.

ابزارهای متفاوت حسابداری مالی و حسابداری مدیریت

در قدیم دفاتر مخصوص حساب، جهت ثبت اطلاعات مالی و به نوعی صورت‌حساب‌ها کارکرد داشت اما امروزه با توسعه فناوری‌ها و روی کار آمدن رایانه و نرم‌افزارهای متنوع جهت بررسی فعالیت‌های مالی از نرم افزارهای مخصوص مالی و حسابداری استفاده می‌شود.

می‌توان گفت نوع نرم‌افزار و ابزار‌هایی که در حسابداری مالی و مدیریتی استفاده می‌شود به نوعی تفاوت‌های این دو رشته را رقم می‌زند. ابزارهای حسابداری مالی تنها برای بررسی فعالیت‌های مالی و حسابرسی کاربرد دارند. درحالی که برای حسابداری مدیریت جهت بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی به ابزارها و نرم‌افزار‌های متفاوت و مختلفی نیاز است.

تفاوت در الزامات وجود حسابداری مالی و حسابداری مدیریت

هیچ قاعده و قانونی وضع نشده است که سازمان و به نوعی کسب‌وکار‌ها را ملزم به دارا بودن حوزه حسابداری مدیریت کند، درحالی‌که بخش حسابداری مالی برای هر کسب‌وکار یک الزام ویژه محسوب می‌شود. برخی از سازمان‌ها از ترکیب این دو رشته در بخش حسابداری خود استفاده می‌کنند که نتایج مطلوبی در توسعه و پیشرفت کسب و کار خود به دست می‌آورند.

تفاوت در میزان درستی گزارش‌های حسابداری مالی و حسابداری مدیریت

در بخش حسابداری مالی اعداد و ارقام صحیح و دقیق نقش ویژه‌ای در صورت‌ و گزارش‌های مالی خواهند داشت. به طور‌کلی از اعداد و ارقام و گزارش‌های دقیق تیم حسابداری مالی جهت شروع تدوین گزارش بودجه‌بندی استفاده می‌شود. درصورتی که در بخش حسابداری مدیریتی حتی با در نظرگیری داده‌های مالی ارائه شده توسط تیم حسابداری مالی، باز هم ممکن است اعداد و ارقام بودجه بندی به صورت تخمینی باشد‌. در تعریف دقیق‌تر می‌توان گفت: در حسابداری مدیریت، ارقام تخمین زده می‌شوند؛ اما در حوزه حسابداری مالی ارقام دقیق و صحیح برحسب مدارک و اسناد ارائه می‌شوند.

درمجموع اعداد و ارقام دقیق که تیم حسابداری مالی به بخش حسابداری مدیریت ارائه می‌دهد، باعث می‌شود، بودجه‌بندی و تخمین هزینه‌ها آینده، نزدیک‌تر به هزینه‌های واقعی باشند.

حسابداری مالی و حسابداری مدیریت دو حوزه متفاوت از رشته حسابداری هستند که هر کدام عملکرد‌های متفاوت با اهداف خاصی دارند. با در نظرگیری اهداف متفاوت هر کدام، تفاوت بین آن‌ها طبیعی خواهد بود. اما شباهت نیز بین این دو شاخه وجود دارد که مهم‌ترین شباهت استفاده از اعداد و ارقام جهت پیشبرد اهداف یک کسب‌وکار است. حسابداری مدیریتی اهداف روبه آینده دارد که بدون شک بدون گزارش‌های بخش حسابداری مالی رسیدن به آن اهداف غیرممکن خواهد بود.