اصلاح نظام کارمزد یک رویکرد جدید و نوآورانه است که به منظور بهبود و عدالت در سیستم اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم برای حل مشکلات گسترده‌ای که پیشتر وجود داشت، طراحی شده است. هدف اصلی این سیستم، بهبود زیرساخت‌های اقتصادی، پیشگیری از بنگاهداری بانک‌ها، مهار تورم و ایجاد عدالت اجتماعی  است.

یکی از مشکلات نظام قبلی کارمزد، همان مبالغ ثابتی بود که بانک‌ها بابت ارایه خدمات به مشتریان، دریافت می‌کردند. در چنین شرایطی بانک به جای اینکه در تنگناهای اقتصادی، یاور سیاست‌های کلان کشور باشند، خودشان دچار مشکلات مالی متفاوتی بودند.  اصلاح نظام کارمزد راهکاری است که به منظور ارتقای خدمات به مشتری، خودکفایی بانک‌ها و تشویق بهره‌وری بیشتر در بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری در دستور کار قرار گرفته است.

چرا اصلاح نظام کارمزد تاکنون انجام نگرفته بود؟

تمامی پژوهشگران و اقتصاددانان بر اهمیت و لزوم اصلاح نظام کارمزد آگاه هستند، اما علت اصلی به تعویق افتادن این رویکرد را در درجه اول باید در ذهنیت و باورهای نادرست درباره درآمد بانک‌ها جستجو کرد. وقتی یک سیاست کلان باید مورد اصلاح و بازبینی واقع شود، طبیعی است که باید ابتدا پذیرش ذهنی آن در سطح مدیران کلان و حتی جامعه به وجود آید. این مهم زمانی اتفاق می‌افتد که طرح شفاف باشد و برای همه ابهامات پیرامون آن پاسخ روشنی وجود داشته باشد.

در باور عوام، بانک‌ها چون سرمایه افراد عادی و کسب و کارهای بزرگ و کوچک را در خود جای می‌دهند، سازمانی مرفه به شمار می‌آیند که باید خدمات رایگان ارایه کنند. اما واقعیت چیست؟ واقعیت این است که بانک‌ها بعضا برای حل مشکلات مالی خود به سمت و سوی بنگاهداری و  حتی خرید مسکن روی آوردند. خوب است بدانید که یک تراکنش 4 بازیگر دارد:

• دارنده کارت
• پذیرنده
• نظام بانکی
• و شبکه پرداخت

اما نرخ ثابت کارمزد، بیش از همه به نظام بانکی فشار وارد می‌کرد. در حالی که اصلاح نظام کارمزد کمک می‌کند تا بانک‌ها در ایران مانند دیگر نقاط دنیا دارای بستری شوند که خود به سودآوری برسند، بدون اینکه فعالیت‌های جانبی داشته باشند. این مهم در صورتی محقق خواهد شد که بانک از محل ارائه خدمات بتواند درآمد کسب کند  تا از پس هزینه‌های خود بر بیاید.

طی اصلاح نظام کارمزد چه اتفاقی می‌افتد؟

بر اساس آنچه بانک مرکزی با بررسی شرایط اقتصادی روز و تغییر قیمت‌های عمومی در سطح کشور در قالب طرح اصلاح نظام دریافت کارمزد اعلام کرده است، از این پس کارمزد خرید از پذیرنده در تراکنش‌هایی تا سقف ۶۰۰ هزار تومان، مبلغ ثابت ۱۲۰ تومان در نظر گرفته شده است. از آخرین باری که بانک مرکزی تصمیم به تغییر قیمت کارمزد گرفته بود، حدود سه سال می‌گذرد.

بر اساس این طرح بانک‌ها در ازای خدماتی که به مشتریان خود ارایه می‌دهند، می‌توانند کارمزد دریافت کنند. البته این به این معنا نیست که سطح خدمات ارتقا پیدا نکند، اما پس از اجرای اصلاح نظام کارمزد، مشتری مجبور به صرف هزینه بیشتر شود.  بلکه در واقع باید تعاملی دو سویه بین مشتری و نظام بانکی رخ دهد. به بیان دقیق‌تر، بانک باید خدمات بهتری با کارمزد بیشتر ارایه کند به شرطی که بتواند سطح رضایت و توجه مشتری را جلب نماید.

در سایه تحقق چنین سیاستی، بانک‌ها به جای اینکه به فعالیت‌های جانبی بپردازند، توجه خود را معطوف به ارایه خدمات مترقی می‌کنند و در پرتو رقابت سازنده بانک‌ها با یکدیگر، مشتریان فرصت انتخاب بهترین مجموعه با بالاترین مزایا را دارند.

مزایای اصلاح نظام کارمزد چیست؟

اولین مزیت اصلاح نظام کارمزد این است که شکاف بین دارایی و بدهی بانک‌ها، کم و کمتر می‌شود.  این از بین رفتن ناترازی بانک‌ها باعث می‌شود این مجموعه‌ها روی رسالت وجودی خویش تمرکز کنند و بهترین خدمات را به مشتریان ارائه دهند. وجود بانک‌هایی که از نظر دارایی در شرایط ایده‌آلی هستند و در بخش تامین هزینه‌ها، خودکفا به شمار می‌روند، مشکل اضافه برداشت از بانک مرکزی را نیز مرتفع می‌کند. در نهایت نیز این اوضاع به سود تمام مردم خواهد بود، زیرا از خلق پول ب‌پشتوانه جلوگیری می‌شود و مشکل تورم پیش نمی‌آید.

چرا اصلاح نظام کارمزد بانکی به نفع همه مردم است

اصلاح نظام کارمزد اثرات مثبتی بر اقتصاد و زندگی روزمره مردم خواهد داشت. یکی از دلایل اصلی صحت این ادعا، افزایش دسترسی مردم به خدمات بانکی است. با اصلاح کارمزدها، بانک‌ها قادر خواهند بود خدمات بانکی را با کیفیت بیشتری ارائه دهند و در نتیجه، بیشترین تعداد رضایت‌مندی را به دست می‌آورند. علاوه بر این، اصلاح نظام دریافت کارمزد می‌تواند رقابت را در صنعت بانکی تشویق کند. با هدفمندی کارمزدها،  رقابت بین بانک‌ها برای جذب مشتریان و ارائه خدمات با کیفیت‌تر نیز افزایش می‌یابد. این رقابت می‌تواند منجر به ارائه خدمات نوآورانه‌تر، سریع‌تر و موثرتر توسط بانک‌ها شود. به طور کلی اصلاح نظام کارمزد به نفع همه مردم است، زیرا  در نهایت، بهبود دریافت خدمات بانکی برای مشتری و کیفیت زندگی افراد را به همراه دارد.