وب 3 چیست؟

وب 3 (Web3) یعنی اینترنت نسل سوم. شاید فکر کنید که اینترنت، همیشه اینترنت بوده و با یک مودم چه Dial-up چه ADSL چه TDLTE به این شبکه جهانی وصل می‌شویم، اما لازم است توضیحی در مورد روند پیشرفت این شبکه بزرگ جهانی بدهیم.

اینترنت ترکیب دو واژه انگلیسی Interconnected Network یعنی شبکه تودرتو به‌هم پیوسته است و در دهه 1960 میلادی (1338 تا 1348 خورشیدی)، با ایده رابرت تیلور، به جهت سهولت ارتباط کامپیوترها در شبکه تحقیقات نظامی، برای ارتش آمریکا ساخته شد و در اواسط دهه 1990 میلادی (حدود سال‌های 1372-1373 خورشیدی) با سرمایه‌گذاری بنیاد علوم آمریکا به‌صورت جهانی بر طبق پروتکل ارتباطی TCP/IP درآمد.

نسل اول اینترنت

شروع به کار اینترنت یعنی نسل اول اینترنت، از اواسط دهه 1990 تا سال 2000 (1378 خورشیدی) بود. در نسل اول، تولید محتوا معمولا توسط شرکت‌ها، سازمان‌ها و یا ادارات دولتی انجام می‌شد. زیرا برای تولید محتوا باید ابتدا سرور تهیه کرد، سپس یک سایت توسط برنامه‌نویس طراحی کرد (در آن زمان CMS‌هایی مثل وردپرس، جوملا و … وجود نداشت) و در آخر باید آن را به یک دامنه متصل کرد که در کل هزینه بالایی می‌طلبید.

به‌خصوص در بخش برنامه‌نویسی. به همین دلیل کاربران عادی قدرت چنین کاری نداشتند زیرا همین چند واژه خلاصه این عملیات هم، دانش بزرگی محسوب می‌شد و هیچکس از معماری کامپیوتر و کار با آن دانش چندانی نداشت و فقط در حد جستجوی مختصر بلد بودند آن هم نه توسط گوگل، بلکه توسط موتور جستجو‌هایی مثل Altavista، Netscape، Asked Jeeves و… که البته گوگل نسخه پیشرفته همان Altavista بود.

با این حال بدون آموزش کامل، اصلا چنین امکانی وجود نداشت. از همه مهم‌تر سرعت بسیار کند این شبکه بود. مثلا برای دانلود یک فایل موسیقی یک روز کامل باید صبر می‌کردند آن هم اگر تلفن قطع نشود وگرنه از اول باید دانلود می‌شد.

در همان وبسایت‌ها هم امکان تعامل نبود و جایی برای ارسال کامنت توسط کاربر وجود نداشت و در اصل برای ارسال چند واژه متن توسط کاربر باید زیرساخت‌هایی فراهم می‌شد که این نیاز به تعامل با مخاطب و نیاز به محتوای گرافیکی باعث روی کار آمدن نسل دوم اینترنت شد.

نسل دوم اینترنت

نسل دوم اینترنت که تا همین لحظه هم به آن متصل هستیم امکان آسان کردن زندگی را به شکل‌های مختلفی فراهم کرده است. مثلا شبکه‌های اجتماعی، سرویس‌های اشتراک ویدیو، خدمات به اشتراک‌گذاری فایل و بسیاری امکانات دیگر از جمله خدماتی است که به لطف نسل دوم اینترنت به زندگی ما وارد شده است.

اما سوال اینجاست اینترنت نسل سوم تا کجا در زندگی ما جلو خواهد آمد؟

با هلومگ همراه باشید تا به پاسخ این سوال برسیم.

نسل سوم اینترنت

تقریبا هر 10 سال یکبار اینترنت وارد فاز جدیدی با کلی امکانات و ویژگی‌ها می‌شود. نسل سوم اینترنت که به تازگی معرفی شده است و هنوز به طور کامل وارد فاز اجرایی نشده، امکان هدایت و کنترل شبکه را در حریم هر کاربر به او داده است. این بدین معنی است که هر کاربر، مدیر شبکه خود است و کل شبکه بر بستر بلاکچین و رمزگذاری شده فعالیت می‌کند و تماما توسط کاربران اداره می‌شود. به بیان دیگر اینترنت از حالت متمرکز به غیرمتمرکز تبدیل می‌شود.

در اصل مالکیت شبکه، ‌به‌جای ISP و ICT و … به کاربران واگذار می‌شود و تا حدودی شبیه به “همتا به همتا” (P2P) اما تحت بلاکچین خواهد بود. رمز‌ارز‌های قابل معامله در این شبکه رمزارز‌هایی خواهد بود که بر بستر بلاکچین اتریوم قابل پیاده‌سازی باشند. پیش‌بینی نگارنده این است که رمزارز‌هایی مثل بیت‌کوین که شبکه مخصوص به خود دارند و قابل مدیریت است در نسل سوم اینترنت از بین خواهند رفت و رمزارز‌های بر پایه اتریوم که امکان مدیریت توسط کاربران را دارد، جایگزین آن خواهد شد.

شاید برای شما سوال باشد که نسل سوم اینترنت به چه شکل است؟ چه امکاناتی دارد؟

نسل سوم اینترنت (وب 3) چه ویژگی‌هایی دارد؟

احتمالا واژه اینترنت اشیا را شنیده باشید. این 2 واژه به دستگاه‌هایی که امکان اتصال و مدیریت از راه اینترنت را دارند، گفته می‌شود. گجت‌های هوشمندی که می‌بینید همگی از اولین ساخته‌هایی بر پایه اینترنت نسل سوم هستند.

واقعیت افزوده، واقعیت مجازی، متاورس، هوش مصنوعی ربات‌ها و نرم‌افزار‌های متن باز از دیگر خدماتی است که با اینترنت نسل سوم به زندگی کاربران خواهد آمد.

در اینترنت نسل سوم، داده‌ها در کنترل و مدیریت کاربران است یعنی هر کاربر داده‌های مربوط به خود را مدیریت و کنترل می‌کند و به دلیل رمزگذاری فوق پیشرفته، امکان هک دیتا از بین می‌رود مگر از راه‌های مهندسی اجتماعی و به دست آوردن پسورد کاربر که مسئولیت آن بر عهده کاربر است و ربطی به امنیت شبکه ندارد.

برای مثال، شما حساب‌های کاربری در شبکه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک، توئیتر و … دارید. این شبکه‌ها مالک داده‌های شما هستند و به هر طریقی که بخواهند از آنها استفاده تبلیغاتی یا حتی سیاسی می‌کنند. موتور جستجوی گوگل می‌تواند انتخاب کند چه دیتایی به شما نشان دهد. همه اینها به معنی صیانت یا نمایش گزینشی داده است. در اینترنت نسل سوم دیگر خبری از این قضیه نیست و موتور‌های جستجو بر پایه وب 3 هر دیتایی که به دنبال آن بگردید را بدون هیچ گزینشی به شما نشان خواهد داد.

البته لازم به یادآوری است که این حفظ حریم شخصی، راه را برای کلاهبرداری هموار می‌کند و یکی از دلایلی است که این شبکه در حالت آزمایشی است تا راه‌حل‌های لازم پیدا شود و بدون نقض حریم شخصی، بتوان با کلاهبرداری مبارزه کرد. پس هنوز راه درازی در پیش است و تا قانون محکمی پیاده‌سازی نشود این شبکه راه‌اندازی نخواهد شد.

یک سوال دیگر که ممکن است داشته باشید این است که اگر ISP و ICT جمع شود پس چطور کاربران به همدیگر متصل می‌شوند؟

پاسخ به این شکل است که هر کاربر حریم ‌شبکه‌ای خود را به نت متصل می‌کند و به کسانی که از آنها شبکه دریافت کرده، هزینه راه‌اندازی مختصری می‌دهد. مثلا شما از همسایه‌تان اینترنت می‌گیرید و هزینه راه‌اندازی آن را به او پرداخت می‌کنید. سپس شما به همسایه دیگرتان اینترنت می‌دهید و آنها نیز به دیگر همسایه‌ها متصل می‌شوند.

در این صورت اگر یکی از همسایه‌ها ارتباطش قطع شود، از طریق دیگر همسایه‌ها همگی ارتباطشان برقرار خواهد بود و یک شهر از چند مجرا یا حتی هزاران مجرا به شبکه متصل می‌شود و با قطع هر کدام شبکه همچنان پایدار است. البته این یک مثال کلی برای درک بهتر این شبکه پیشرفته است بلکه در آینده ارتباط کاربران بیشتر از طریق ماهواره‌هایی تامین می‌شود که خود کاربران آنها را راه‌اندازی کرده‌اند و به این ترتیب ارتباط امن و پایداری خواهند داشت.

نگاه کلی به مزایای وب 3:

• عدم امکان تحریف اطلاعات
• محافظت از اطلاعات به‌صورت رمزنگاری قوی و عدم وجود سرور مرکزی و تمرکز اطلاعات
• سرعت بالای وب‌گردی
• رفع محدودیت اجرای اپلیکیشن‌ها در هر سخت‌افزاری
• امکان هک پایین
• استفاده از رمزارز و عدم نیاز به ارز‌های دولتی و سازمانی که امکان دخل و تصرف وجود دارد.

جهت آشنایی بیشتر با امکانات و ویژگی‌های وب 3 مقالات متاورس و NFT را مطالعه کنید تا از شگفتی‌های این دنیای جدید لذت ببرید.

آنچه مطالعه کردید خلاصه‌ای کوچک از اقیانوس بی‌کران این دنیای شگفت‌انگیز وب 3 است. در آینده نزدیک مقالات تکمیلی از دیگر بخش‌های وب 3، منتشر خواهیم کرد.