«استانداردهای بین‌المللی حسابداری» یکی از عبارات و اصطلاحات پراهمیت دنیای حسابداری است که هر حسابداری باید از آن آگاهی داشته باشد. در این مطلب به توضیح استانداردهای بین‌المللی حسابداری یا IFRS و شرایط استفاده از این استانداردها خواهیم پرداخت و از تفاوت‌های استانداردهای بین‌المللی حسابداری با استانداردهای حسابداری ایران خواهیم گفت.

استانداردهای بین‌المللی حسابداری یا IFRS چیست؟

استانداردهای بین‌المللی حسابداری یا در واقع استانداردهای بین‌المللی گزارش‌گری مالی (International Financial Reporting Standards) مجموعه‌ای از دستورالعمل‌هایی است که توسط هیات استانداردهای حسابداری بین‌المللی(IASB)  تدوین شده است. با استفاده از این دستورالعمل‌ها، صورت‌های مالی هر شرکتی در هر کجای جهان قابل ترجمه و سازگار خواهند بود.

استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) به‌عنوان زبان مشترک حسابداری، مواردی را که باید در گزارش‌گیری صورت‌های مالی ثبت شوند، مشخص می‌کند. این استانداردها در کشورهایی مورد استفاده قرار گرفته و اجرا می‌شود که تابع IFRS باشند. بیشتر کشورهای اروپایی و آسیایی و برخی از کشورهای آمریکای جنوبی از استانداردهای بین‌المللی حسابداری استفاده می‌کنند، اما این استانداردها همچنان مورد پذیرش کشور آمریکا قرار گرفته نشده و به جای آنها در آمریکا از اصول GAAP که مخفف Generally Accepted Accounting Principles  است، استفاده می‌شود.

کدینگ حسابداری چیست

مزیت استفاده از استانداردهای بین‌المللی حسابداری چیست؟

شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از استانداردهای بین‌المللی حسابداری، صورت‌های مالی خود را مشابه با شرکت‌های رقیب خارجی ارائه کنند. به این ترتیب اگر شرکت مادری در کشورهای مختلف که تابع IFRS هستند شرکت‌هایی را داشته باشد، آن شرکت‌ها می‌توانند صورت‌های مالی خود را با یک زبان مشترک تهیه کنند، در نتیجه مقایسه اطلاعات حسابداری شرکت‌های تابع یک شرکت بزرگ‌تر با یکدیگر، ساده می‌شود.

تعداد استانداردهای بین‌المللی حسابداری

استانداردهای بین‌المللی گزارش‌گری مالی (IFRS) شامل 16 بند و استانداردهای بین‌المللی حسابداری (IAS) شامل 25 بند است. سازمان تدوین استراتژی حسابداری کشور تا سال 1400 در ایران 41 استاندارد حسابداری را تدوین و مصوب کرده است.

تفاوت استانداردهای حسابداری ایران با استانداردهای بین‌المللی حسابداری

بین استانداردهای حسابداری ایران و استانداردهای حسابداری بین‌المللی تفاوت‌هایی وجود دارد. در ادامه به چند مورد از این تفاوت‌ها می‌پردازیم:

• صورت‌های مالی

در استانداردهای بین‌المللی، یک صورت مالی اضافه بر صورت‌های مالی موجود در ایران وجود دارد. یعنی علاوه بر صورت جریان وجه نقد، ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و یادداشت‌های توضیحی که در ایران ارائه می‌شود، در استاندارد بین‌المللی باید صورت مالی دیگری به نام «صورت تغییرات حقوق صاحبان سرمایه» نیز تهیه و تنظیم شود.

• صورت سود و زیان

ارائه سود عملیاتی در ایران الزامی است، اما IFRS اصلا به سود عملیاتی نمی‌پردازد. طبقه‌بندی اقلام در حسابداری بین‌المللی بر اساس ماهیت و کارکردشان انجام می‌شود اما در استانداردهای حسابداری ایران طبقه‌بندی هزینه‌های عملیاتی بر اساس بهای تمام‌شده انجام می‌شود.

• صورت سود و زیان جامع

در استانداردهای حسابداری ایران صورت سود و زیان خالص دوره، تعدیلات سنواتی و سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده ارائه می‌شود، این در حالی است که IFRS فقط به ارائه صورت سود و زیان خالص دوره و سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده پرداخته و تعدیلات سنواتی تنها در شرایطی که حقوق صاحبان سهام تغییر کند ارائه می‌شود.

• ترازنامه‌ها

استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) مباحث گسترده‌تری در خصوص ترازنامه‌ها را در برمی‌گیرد.مثلا انتقال مطالبات از مباحث پراهمیتی است که در استانداردهای بین‌المللی ذکر شده اما استانداردهای حسابداری ایران به آن نپرداخته است. همچنین موضوع دارایی‌های نامشهود نیز یکی از موضوعات ذکرشده در استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) است که در استانداردهای حسابداری ایران ذکر نشده است.

استانداردهای بین‌المللی حسابداری در ایران

سازمان بورس و اوراق بهادار طی ابلاغیه‌ای در 25 آبان ماه 95 اعلام کرد که کلیه بانک‌ها، موسسات اعتباری  و شرکت‌های بیمه ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار که دوره مالی آنها از تاریخ 01/01/1395 و بعد از آن شروع می‌شود و همینطور کلیه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران که دوره مالی آنها از تاریخ 01/01/1395 و بعد از آن شروع می‌شود و سرمایه ثبت‌شده آنها 000/10 میلیارد ریال و بیشتر از آن است، ملزم به تهیه و ارائه دو مجموعه صورت‌های مالی سالانه، بر اساس (1) استانداردهای بین‌المللی گزارش‌گری مالی (حسابرسی‌شده) و (2) استانداردهای حسابداری ایران (حسابرسی‌شده) هستند. سایر شرکت‌ها نیز مجاز (و نه ملزم) به رعایت استانداردهای بین‌المللی حسابداری شدند.

مشکلات پیاده‌سازی استانداردهای IFRS در ایران

تفاوت فرهنگ و نحوه ترجمه استانداردها باعث می‌شود در پیاده‌سازی استانداردهای بین‌المللی گزارش‌گری مالی با مشکلاتی مواجه شویم. تفسیر و مفهوم این استانداردها و کاربرد آنها تحت تأثیر ترجمه و فرهنگ تغییر کرده و در نتیجه ناهماهنگی و مشکلاتی در اجرای استانداردهای بین‌المللی ایجاد می‌شود. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برخی از استانداردهای ایران معادل بین‌المللی ندارد و به این ترتیب برای ثبت آنها در صورت‌های مالی با استفاده از IFRS، راهکاری منطبق با استانداردهای بین‌المللی وجود ندارد. از جمله این موارد می‌توان به استاندارد شماره ۱۴ (نحوه ارائه دارایی‌ها و بدهی‌های جاری)، استاندارد ۲۴ (گزارش‌گری مالی در واحدهای قبل از بهره‌برداری) و استاندارد ۲۹ (فعالیت‌های ساخت املاک) اشاره کرد.
• برای بسیاری از استانداردهای بین‌المللی نیز هنوز استاندارد معادل ارائه نشده است؛ استانداردهایی مانند:

IFRS۱, IFRS۱۳, IAS۱۲, IAS۳۲, IAS۳۹, IFRS۷, IAS۲۷, IAS۲۹, IAS۴۰, IFRS۲, IFRS۶, IFRS۹, IFRS۱۲, IFRS۱۴, IFRS۱۵, IFRS۱۶

نرم افزار حسابداری مطابق با استانداردهای بین المللی