علوم مالی در پیشرفت جوامع تاثیر بسیاری دارند و پیشینه‌ای طولانی به اندازه تمدن بشری دارند. در صورتی که دانشجوی حسابداری هستید یا کنجکاوید که بدانید پدر علم حسابداری در جهان و ایران چه کسانی هستند، این مطلب راهنمای مناسبی است و اطلاعات دقیق و کاملی در اختیار شما قرار می‌دهد.
تاریخچه علم حسابداری
پیش از بررسی اینکه پدر علم حسابداری کیست، بهتر است درباره پیشینه علم حسابداری اطلاعاتی داشته باشیم. حسابداری از علومی با پیشینه طولانی است که حدود 6000 سال قدمت دارد. در تمدن‌های باستانی بین‌النهرین ثبت حساب درآمدها و ثروت‌های حکومت یا معاملات شهروندان و تعداد دام‌ها، غلات و املاک حکومتی توسط نظام مالیاتی جامعی محاسبه می‌شد. لوحه‌های سفالینی مربوط به محاسبه دستمزد کارگران از تمدن سومر در بابل کشف شده است که قدمتی در حدود 3600 سال قبل از میلاد دارد و جزو نخستین مدارک کشف شده حسابداری به حساب می‌آید.
جالب است بدانید خوارزمی دانشمند مشهور ایرانی از بنیانگذاران علم حسابداری است، وی در رساله جبر و مقابله درباره مفهوم صفر و شیوه نگارش اعداد مطالبی را بیان کرده است. سیستم دهدهی که در حال حاضر معروف و پرکاربرد است، ترجمه رساله فوق است.
محمدبن محمد ابوالوفای بوزجانی هم از بزرگانی است که در قرن دهم میلادی می‌زیست و رساله‌ای با عنوان ضروریات علم حسابداری تدوین کره است و اطلاعات مناسبی درباره حساب عملی بیان کرده است. پیشرفت جوامع و تعداد افرادی که به استفاده از اطلاعات مالی نیاز دارند، موجب تغییرات شگرف و تکامل شیوه‌های حسابرسی شده است.
پدر علم حسابداری جهان چه کسی است؟
ریاضیدان و راهبی به نام فرالوکابارتولومئودی‌پاچیولی معروف به لوکاپاچیولی که برای اولین بار حسابداری دوطرفه را کدبندی نموده؛ به عنوان پدر علم حسابداری در جهان شناخته شده است. امروزه کدبندی دوطرفه در اکثر چرخه‌های حسابداری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
او کتابی درباره شیوه نگهداری حساب‌ها توسط تجار زمان خود یا سیستم حسابداری دو طرفه نوشت که در آن شیوه صحیح استفاده از دفاتر و ضرورت برابرکردن ستون بستانکار و بدهکار را توضیح داده است. این کتاب در مدارس شمالی ایتالیا به فرزندان تجار تدریس می‌شده است.
پدر علم حسابداری در ایران چه کسی است؟
دکتر فضل اله اکبری کسی است که می‌توانیم ادعا کنیم پدر حسابداری ایران معرفی کنیم. ایشان رواج دهنده حسابداری علمی در کشورمان است و دانشکده مدیریت را در دانشگاه تهران تاسیس کرده است.
کوشش پدر حسابداری ایران در زمینه تالیف کتب مختلف حسابداری و حسابرسی قابل تقدیر و توجه است.
دکتر اکبری در دانشکده حقوق دانشگاه تهران مدرک کارشناسی را دریافت کرد و در شرکت ملی نفت استخدام شد. چند سال بعد در موسسه علوم اداری و بازرگانی دانشگاه تهران، فوق لیسانس گرفت و با بورسیه تحصیلی در دانشگاه استنفورد و کالیفرنیا جنوبی مشغول به تحصیل شد.
ایشان در دانشگاه کالفرنیا در رشته مدیریت بازرگانی و گرایش حسابداری تحصیل کرده است، اما بعد از اتمام تحصیلات به ایران برگشت و در سازمان امور اداری به عنوان اولین مدرس حسابداری مشغول به کار شد. بعد از آن عضو هیئت علمی دانشکده حقوق شد و رشته حسابداری را معرفی کرد.
پیش از سال 1333 علم حسابداری بین مردم و دانشگاهیان شناخته شده نبود، اما پدر علم حسابداری ایران سعی کرد با تاسیس دانشکده و تالیف کتب این علم نوین و کاربردی را به جامعه معرفی کند و قدمی در راه پیشرفت اقتصادی کشور بردارد. وی در سال 1337 با درجه دانشیاری عضو هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد.
موارد زیر مهم‌ترین کتاب‌های تالیفی دکتر فضل اله اکبری است.
- حسابداری صنعتی نشر دانشگاه تهران، 1338
- تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی نشر سازمان حسابرسی،1366
- اصول حسابداری دانشگاه تهران.، 1340
- حسابداری استهلاک، سازمان حسابداری، 1371
- بررسی تحلیلی یا استفاده از تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی در حسابرسی، 1379
- حسابداری بازرگانی، نشر دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی، 1354
- تهیه بودجه بازرگانی و صنعتی. انتشارات فروردین، 1365
- فرهنگ اطلاعات حسابداری(انگلیسی- فارسی) سازمان حسابرسی، 1376
موارد زیر مهم‌ترین مقالات دکتر فضل اله اکبری است.
· سرگذشت یک استاد و سرگذشت یک علم، مصاحبه با مجله حسابدار، مرداد 1372
· تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی، حسابرس 3، مجموعه مقالات، تابستان 1374
· واژه سرنوشت ساز، فصلنامه حسابرس شماره 1، زمستان 1377
· نوبت من نیست، فصلنامه حسابرس شماره 3، بهار 1378
· به یاد دوست، مجله حسابدار، شماره 132، شهریور1378
· چگونه تدریس حسابداری در دانشگاه برای اولین بار شروع شد، فصلنامه حسابرس شماره 4 و5، پاییز و زمستان 1378
· آموخته‌های آموخته را نیاموختیم، فصلنامه حسابرس شماره 9، زمستان 1379
· مصطفی علی مدد: اندیشمندی پرمایه، پرکار و پربار، فصلنامه حسابرس شماره 16، مهر و آبان 1381
· نرفته‌ام، فصلنامه حسابرس شماره 23، بهار 1383
· منتخبات حسابرس، فصلنامه حسابرس شماره 23، بهار 1383
حسابداری زبان مشترک امور مالی شرکت‌ها و کسب و کارهای مختلف است و سعی می‌کند اطلاعات مالی را از محیط اطراف جمع آوری کند و با استفاده از دفاتر یا نرم افزارهای مختلف آن‌ها را به اطلاعات قابل فهم تبدیل کند. در این مطلب سعی کردیم تاریخچه‌ای از علم حسابداری بیان کنیم و شما را با پدر علم حسابداری در جهان و ایران آشنا کنیم. امیدواریم این اطلاعات برای شما جالب و کاربردی باشد.
