بعد از آنکه مجلس شورای اسلامی قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار را تصویب کرد و به تایید شورای نگهبان رسید، زلزله‌های عمیقی بنای کسب و کارهای بدون رقیب را لرزاند! یکی از این زلزله‌ها، حواشی بی‌پایان آزمون وکلا است که در دو سال اخیر شدت بیشتری یافته و اسباب نگرانی فارغ‌التحصیلان حقوق را فراهم کرده است.
از قبولی‌های فله‌ای تا وضعیت مرکز
اگر نگاهی به آمار قبولی یک دهه اخیر بیاندازیم، افزایش چشمگیر پذیرفته شدگان را شاهد هستیم. به‌نحوی که برای قبولی در آزمون‌های وکلای کانون و آزمون مرکز، دیگر نیازی به پاسخگویی بیش از پنجاه درصد یا بیشتر نیست و صرف میانگین ۳۰ درصد پاسخ‌دهی در هر درس، قبولی قطعی را به دنبال خواهد داشت! این قبولی‌های فله‌ای وضعیت نگران کننده‌ای را به‌وجود آورده است به شکلی که اعتبار جامعه وکلا را متزلزل کرده است. بدون شک، در سال‌های آینده با وکلایی روبرو خواهیم شد که هیچ اشرافی به قوانین ندارند! اعمال قانون تسهیل در آزمون وکلا اگرچه در یک سو توانسته رویای منصب وکالت را برای بسیاری از فارغ‌التحصیلان حقوق محقق کند اما اگر واقع بینانه به آن بنگریم، قبولی‌های بی‌ضابطه نتیجه‌ای جز تباهی جایگاه وکلا در پی نخواهد داشت. طبق آمارهای منتشر شده از سوی نهادهای مرتبط با آزمون‌های حقوقی، تعداد پذیرفته شدگان آزمون وکالت قبلی بیش از ۷ هزار نفر بوده که این رقم در آزمون سال جاری به عدد ۱۱ هزار نفر رسیده است! این ارقام و آمار به‌طور قطع وضعیت درآمدی و مالی وکلا را تحت‌الشعاع قرار میدهد و در سال‌های آینده، وکالت یک شغل پردرآمد نخواهد بود!
حاشیه‌های ناتمام آزمون وکلا
حواشی آزمون وکلا تنها به موارد بالا ختم نمی‌شود و طبق نظر غالب شرکت کنندگان، سوالات وکالت ۱۴۰۲ طولانی بودند. اکثریت داوطلبان حقوقی که در این آزمون شرکت کردند، از نظر زمانی به مشکل برخوردند و نتوانستند مدیریت زمان داشته باشند. طبق ادعای شرکت کنندگان، سوالات طولانی و چند خطی، زمان زیادی برای خواندن و درک سوال می‌طلبد و سازمان سنجش می‌بایست مدت زمان بیشتری برای پاسخگویی به سوالات آزمون وکلا ۱۴۰۲ اختصاص می‌داد.
نقد دیگری که به آزمون امسال وارد بود، طرح برخی سوالات خارج از منابع اعلامی بود به نحوی که برخی اساتید و وکلای با سابقه و شناخته شده نیز در حساب‌های کاربری خود در فضای مجازی صراحتاً به بعضی از سوالات واکنش نشان دادند و طرح سوالات از منابعی که معرفی نشده را خلاف سیاست‌های آزمون وکلا دانستند. طرح این قبیل سوالات بیشتر در درس تجارت مشهود بود. به‌شکلی که در درس حقوق تجارت چند سوال و گزینه‌های پاسخ آنها خارج از رفرنس‌های اعلام شده بود.
افزایش هزینه‌های کارآموزی
قبولی در آزمون وکلا اولین قدم وکیل شدن است! فرد پذیرفته شده در آزمون بایستی در یک دوره سه مرحله‌ای تحت نام کارآموزی شرکت کند. هدف از دوره کارآموزی افزایش تجارب حقوقی فرد قبول شده در آزمون است. شرکت در سمینارها، ارائه پژوهش‌های مطالعاتی، حضور در جلسات رسیدگی دادگاه و در نهایت قبول دعاوی زیر نظر وکیل سرپرست، تمام کارهایی است که هر شخص بعد از پذیرفته شدن در آزمون وکلا باید انجام دهد. بعد از هر مرحله نیز یک آزمون به‌عمل می‌آید تا سطح علمی کارآموز سنجیده شود.برای دوره کارآموزی وکالت، هزینه‌ای از کارآموزان اخذ می‌شود که رقم آن بر اساس برآورد کانون پذیرفته شده اعلام می‌شود. طبق ادعای هیئت مدیره کانون مرکز، اخذ هزینه‌ها از کارآموزان با هدف انتفاع مالی نیست و مبالغ وصول شده صرفاً برای برگزاری دوره‌های کارآموزی هزینه می‌شوند زیرا دوره‌های آموزشی، سمینارها، آزمون‌های به‌عمل آمده و… در طول دوره هزینه‌بر هستند و نمی‌توان تمام این مبالغ را به کانون یا مرکز تحمیل نمود. متاسفانه در سال‌های اخیر که ارزش پول کشور رو به نزول است، هزینه‌های سرسام‌آور مرکز و کانون نیز به شکل چشمگیری در حال افزایش است! به‌شکلی که هزینه کارآموزی پذیرفته شدگان آزمون وکلا دوره گذشته ۵ میلیون تومان عنوان شده است.
دوره اختبار و تمام!
بعد از تایید سطح علمی کارآموز، فرصت یک ماهه به او داده می‌شود تا در آزمون‌های شفاهی و کتبی اختبار شرکت کند. آزمون اختبار، هم به‌صورت شفاهی هم به‌صورت کتبی برگزار می‌شود و داوطلب می‌بایست حداقل نیمی از نمره آزمون را کسب کند؛ یعنی نمره قبولی ۱۰ از بیست نمره. بعد از آزمون مذکور، پذیرفته شده و داوطلب وکالت به‌عنوان یک وکیل پایه یک می‌تواند دفتر وکالت داشته باشد و مستقلاً به پذیرش پرونده قضایی مبادرت نماید به‌همین خاطر اگر قبولی آزمون وکلا را گام اول بدانیم، قبولی در آزمون اختبار، آخرین قدم خواهد بود! البته کماکان هزینه‌هایی برای وکلا وجود دارد که از آن جمله می‌توان به هزینه تمدید پروانه وکالت اشاره کرد که هر چند سال یک بار افزایش چشمگیری دارد.
در پایان این موضوع را در نظر داشته باشید که قبولی در آزمون وکالت همان اندازه که به تلاش بستگی دارد، به انتخاب جامعترین و کاملترین منابع آزمون نیز وابسته است. کتب تست سنوات گذشته، کمک شایانی به افزایش قدرت تستزنی میکند و توانایی داوطلب در مدیریت زمان را افزایش میدهد.
