تحول دیجیتال به‌طور کلی به‌عنوان مجموعه‌ای از ابزارها و فرآیندهای مدرن شناخته می‌شود که برای ایجاد تغییرات فناوری و فرهنگی در جهت حل مشکلات کسب و کار و ارائه راهکار‌های جدید برای جلب رضایت مشتریان استفاده می‌شود.
تحول دیجیتال (به انگلیسی: Digital Transformation) که گاهی با عبارت‌های «دیجیتالی شدن» و «دگردیسی دیجیتال» هم مورد اشاره قرار می‌گیرد، یکی از اصطلاحات رایج در سال‌های اخیر است. تحول دیجیتال را قلب انقلاب صنعتی چهارم می‌دانند. در ادامه به تعریف جامع‌تری از این مفهموم و کاربرد آن می‌پردازیم.
تعریف تحول دیجیتال
تحول دیجیتال (Digital transformation) یا DT به معنی یکپارچه‌سازی فناوری‌های دیجیتال با تمامی زمینه‌های کسب و کار است. کریستین مت و توماس هس در مقاله خود تحت عنوان Digital Transformation Strategies تحول دیجیتال را به‌عنوان «مجموعه اقدامات سازمان‌ها برای به‌کارگیری تکنولوژی‌های جدید دیجیتال و بهره‌برداری از منافع آن‌ها» تعریف می‌کنند.
جورج وسترمن، دانشمند و محقق در دانشگاه MIT و نویسنده کتاب Leading Digital
می‌گوید «تحول دیجیتال نشانگر یک بازاندیشی اساسی در مورد چگونگی استفاده سازمان‌ها از فناوری، افراد و فرایندها برای ایجاد تغییرات اساسی در عملکرد کسب و کار است.»
این مفهوم دلالت بر تغییر نحوه انجام عملیات دارد و می‌توان گفت هدف آن ایجاد تغییرات فرهنگی-سازمانی برای مقابله با چالش‌های موجود در سازمان است. به بیان ساده‌تر DT کمک می‌کند چالش‌ها و مخاطرات پیش روی یک سازمان شناسایی و رفع شود، البته به کمک فناوری‌های نوین دیجیتال.
تحول دیجیتال در حالت ایده‌آل توسط مدیر عامل شرکت، با همکاری مدیران فناوری اطلاعات، مدیران منابع انسانی و دیگر مدیران ارشد رهبری می‌شود.
تاریخچه تحول دیجیتال
اگرچه می‌توان جرقه‌های اولیه تحول دیجیتالی را در دهه 1990 و 2000 دید اما با استفاده از ابزار گوگل ترند (Google Trends)، به نظر می‌رسد که این اصطلاح حدوداً از سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ مورد توجه قرار گرفته است.
البته اگر به قسمت ابتدایی نمودار توجه داشته باشید، مشاهده می‌کنید که در سال ۲۰۰۴ هم تا مدتی به این واژه توجه می‌شده و در جستجوهای اینترنتی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
جستجوهای سال ۲۰۰۴ را می‌توان به مقاله اریک اشتولترمن و آنا فورس در Information Technology and the Good Life نسبت داد. به نظر می‌رسد آن‌ها برای نخستین بار این اصطلاح را به‌صورت جدی و رسمی به کار برده‌اند.
به عبارت دیگر، استفاده از اصطلاح تحول دیجیتال برای همه‌ی تغییر و تحولات ناشی از توسعه تکنولوژی دیجیتال در همه‌ی جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی، غیردقیق و تا حدی تجاری محسوب می‌شود اما به‌طور کل این مفهوم از سال 2013 مورد توجه قرار گرفت و با رشد روزافزون فناوری اطلاعات و IT نیاز به تحولات دیجیتالی بیشتر احساس شد.
کاربرد تحولات دیجیتال
بدون شک مزایای تحولات دیجیتال در دنیای امروز بسیار است و تمام سازمان‌ها و مشاغلی که هدف ارتقا و پیشرفتی هم‌سو با جامعه جهانی و تکنولوژی قرن حاضر را دارند، تحول دیجیتال را در برنامه خود قرار داده‌اند.
موارد زیر مهم‌ترین کاربرد و مزایای تحول دیجیتال است:
- رفع شکاف‌های بین استراتژی و عملکرد سازمان
- سرعت بخشیدن به روال عمومی کارها
- امکان استفاده از به‌روزترین ابزارها و پلتفرم‌ها
- ساده‌سازی روش‌های حل مسئله
- تسریع و بهبود خدمات پس‌ازفروش و پشتیبانی
- افزایش کیفیت محصول و رضایتمندی بیشتر مشتریان
- ارتقا امنیت شبکه و سیستم
اهداف تحولات دیجیتالی
برای رسیدن به تحول و تغییرات، نیاز به نقشه و برنامه دقیق و مشخص داریم. اطلاع از اهداف دیجیتالی شدن، ما را در تعیین نقشه و مسیر برای رسیدن به این تحول یاری می‌کند.
اگرچه هر سازمان با توجه به شرایط و خواسته‌ها، اهداف مختص به خود را دارد اما موارد زیر به‌عنوان اهداف کلی تحول دیجیتال شناخته شده‌اند:
- خلق مشاغل بیشتر و جذب ثروت
- کنترل و مدیریت هزینه‌های جاری
- مدیریت ریسک‌های کسب‌وکار
- امکان رقابت در بازارهای جهانی
نتیجه‌گیری
به طور کل باید در نظر داشت صرفاً استفاده از ابزارهای نوین دیجیتال به معنی تحول دیجیتالی نیست و این تحول نیاز به استراتژی و برنامه‌ریزی بلندمدت دارد. این استراتژی گاهی ملزم به تغییرات زیرساختی یک سازمان است و بدیهی است سازمان‌هایی که امکان تغییر و تحول در استراتژی‌های زیرساخت خود را دارند، سرعت رشد و پیشرفت بیشتری خواهند داشت. همسویی دانش و ابزارهای به‌روز در حوزه فناوری اطلاعات دو بازوی اصلی این تحول هستند و هر کدام از آن‌ها به تنهایی نمی‌توانند امکان تحول دیجیتالی را فراهم کنند.
افزایش بهره‌وری حاصل از تحولات دیجیتالی نیاز به زمان دارد اما با توجه به رشد سریع جوامع متکی به کسب و کارهای آنلاین در نظام نوین اقتصاد جهانی و نیاز بازار به این حوزه می‌توان این بهره‌وری و رشد را تضمین کرد. پس از کسب اطلاعات و دانش لازم از شکاف‌های موجود و نیازهای سازمان در مقایسه با رقیبان، مدیران یک سازمان با همکاری متخصصان این حوزه می‌توانند شروع به تنظیم استراتژی لازم کنند. استفاده از فناوری‌های نوین در صنعت دیجیتال علاوه بر تسهیل کارها و افزایش بهره‌وری، درصد بروز خطا را کم کرده است.
