قسمت پشتی یک کامیون 18 چرخ که در هوا تکان می‌خورد و به سمت جاده می‌چرخد، منظره شهری از از پاریس باروک که به آسمان خم می‌شود، تسخیر و نابودی جسورانه یک هواپیما، تصویر چرخان یک فضاپیما که توسط آوار احاطه شده و جو سفید یخی در سیاره‌ای دور؛ این‌ها برخی از خیره‌کننده‌ترین و الهام‌بخش‌ترین مناظر در فیلموگرافی نولان هستند که همه‌ی آنها با قدرت IMAX تقویت شده‌اند.
پس از جنگ همه‌جانبه هوایی-زمینی-دریایی دانکرک (Dunkirk) و انفجارهای متعدد و غم انگیز تنت (Tenet)، به نظر می‌رسد که اوپنهایمر (Oppenheimer) یک جهش حماسی دیگر و روبه جلو باشد: یک فیلم بیوگرافی و البته ترسناک درباره‌ی سازنده سلاح هسته‌ای بمب اتم!
اگر می‌توانید اوپنهایمر را در IMAX 70mm تماشا کنید؛ زیرا این فیلم براساس فرمت خاصی طراحی شده است و نولان به بینندگان این اطمینان را می‌دهد که این تکنولوژی نمایش تصاویر را نسبت به تصویر 1.43:1 گسترش می‌دهد و همچنین طبق گفته AP، تماشای این فیلم براساس این فرمت «بهترین تجربه ممکن» برای بینندگان و البته عاشقان سینمای نولان است.
قضاوت درباره‌ی آخرین نسخه‌ی نولان را به دست مخاطبان می‌سپاریم و در این مطلب به سراغ تکنولوژی ایمکس IMAX رفته و به معرفی این فناوری که انقلابی در سینما است، می‌پردازیم.
فناوری ایمکس IMAX چیست؟
IMAX شرکتی است که لنزهای با وضوح بالا، کدک‌های فیلم، پروژکتورها و تجهیزات سینما تولید می‌کند. اصطلاح آن اغلب به فرمت فیلم و تجربه تماشا آن اشاره دارد. در واقع به‌طورکلی فناوری ایمکس IMAX شامل سه سیستم زیر می‌شود:
- دوربین‌های مجهز به فناوری ایمکس برای ضبط فیلم با وضوح بالا
- فرمت پخش فیلم‌ها یا ساخت جلوه‌های ویژه با استفاده از این تکنولوژی
- پروژکتورهای سالن‌های سینما برای نمایش فیلمهای مجهز به تکنولوژی IMAX
IMAX توسط گریم فرگسون (Graeme Ferguson) مخترع کانادایی ساخته شد و توسط مهندس رابرت کر (engineer Robert Kerr) اولین تئاتر IMAX در سال 1967 ساخته شد.
تکنولوژی IMAX چیزی فراتر از دیدن فیلمهای معمولی و به شکلی بزرگ‌تر است. در واقع این فناوری باعث می‌شود که احساس کنید بخشی از ماجرا هستید و دارید تمام جزئیات را از نزدیک‌ترین فاصله تماشا می‌کنید.
تاریخچه فناوری آی مکس IMAX
ظهور و منشاء اولیه ایمکس را می‌‌توان در دهه 1960 جستجو کرد، زمانی‌که گروهی از فیلمسازان و کارآفرینان کانادایی تصمیم گرفتند سیستم جدیدی برای نمایش فیلمهای که با دوربین‌های بزرگ (large-format) ساخته شده بود، فرمتی ایجاد کنند تا از روش‌های رایج آن زمان سبقت بگیرند. گریم فرگوسن، رومن کرویتور، رابرت کر و ویلیام سی شاو از بنیانگذاران شرکتی بودند که IMAX Corporation و اولین استانداردهای پروژکتور سینمای IMAX را در جهان توسعه دادند.
اولین فیلم ساخته شده IMAX کودک ببر (Tiger Child) نام داشت، که یک مستند کوتاه بود و در نمایشگاه اکسپو 70 در اوزاکای ژاپن به نمایش درآمد. این فیلم با استفاده از یک پروژکتور ویژه طراحی شده بود که فیلم 70 میلی‌متری را به صورت افقی از طریق فرآیند « نورد حلقه‌ای» می‌گذراند و روی صفحه‌ای به ابعاد 20 در 16 متر پخش می‌کرد. این پروژکتور باعث می‌شود تا تصاویر بزرگ‌تر و با وضوح نسبت به پروجکشن فیلم معمولی پخش شود.
موفقیت Tiger Child منجر به تولید و نمایش فیلمهای IMAX بیشتری در سراسر جهان و به‌ویژه در نمایشگاه‌های جهانی، موزه‌ها و مراکز علمی شد. برخی از فیلمهای شاخص IMAX در دهه‌های 1970 و 1980 عبارتند از:
– شمال سوپریور (North of Superior ) (1971)
– برای پرواز (To Fly) (1976)
– درود بر کلمبیا (Hail Columbia) (1982)
– رویا زنده است (The Dream Is Alive) (1985)
– کرونوس (Chronos) (1985)
این فیلم‌ها با استفاده از قابلیت‌های فناوری ایمکس توانستند مناظر خیره‌کننده هوایی، کاوش در فضا و رویدادهای تاریخی را به نمایش بگذارند.
در سال 1986، نوآوری جدیدی از این فناوری با نام IMAX Dome که همچنین به‌عنوان OMNIMAX نیز شناخته می‌شود، معرفی شد. این سیستم از یک لنز چشم ماهی استفاده می‌کرد تا تصویری را بر روی صفحه‌ای نیم‌کره‌ای که تمام سقف یک سالن نمایش گنبدی شکل را می‌پوشاند، نمایش دهد. نتیجه یک میدان دید 180 درجه بود که مخاطب را در یک محیط غوطه‌ور در بر می‌گرفت. اولین فیلم IMAX Dome فوران کوه سنت هلن (The Eruption of Mount St. Helens) بود که فوران آتشفشانی در سال 1980 را به تصویر کشیده بود.
در دهه‌های 1990 و 2000، ایمکس به گسترش فناوری‌ها خود در صنعت سینما ادامه دارد و ویژگی‌های جدیدی مانند پروژکتور سه‌بعدی (3D projection)، بازسازی دیجیتال (digital remastering)، پروژکتور دیجیتالی (digital projection)، پروژکتور لیزری (laser projection) و واقعیت مجازی (virtual reality) را معرفی کرد.
در همان دوران IMAX شروع به همکاری با استودیوها و فیلمسازان هالیوودی برای تولید یا تبدیل فیلمهای بلند برای سینماهای IMAX کرد؛ در این دوران فیلم‌هایی مانند آپولو 13 (1995)، جنگ ستارگان: اپیزود دوم (حمله کلون‌ها)(2002)، بارگذاری مجدد ماتریکس (2003)، شوالیه تاریکی (2008)، آواتار (2009)، جاذبه (2013)، بین ستاره‌ای (2014) و دانکرک (2017) از پتانسیل‌های فناوری‌های ایمکس برای تقویت داستان‌گویی و جلوه‌های بصری در جریان اصلی سینما استفاده کردند.
امروزه IMAX با بیش از 1600 سالن در بیش از 80 کشور جهان یکی از برندهای پیشرو در نمایشگاه سینما است. فناوری‌های IMAX به تکامل و نوآوری خود ادامه می‌دهند و تجربیات سینمایی بی‌نظیری را به مخاطبان ارائه می‌دهند که هم سرگرم‌کننده و هم آموزشی هستند.
تفاوت فیلم های ایمکس با فیلم های معمولی
تفاوت اصلی بین یک سالن سینما استاندارد و یک سالن سینمای مجهز به تکنولوژی ایمکس، قطر صفحه نمایش و اندازه سالن است. علاوه بر این، IMAX از بلندگوهای پشت صفحه استفاده می‌کند و دائماً صندلی‌های سینما را طوری تنظیم می‌کند که صرف‌نظر از این‌که بیننده کجا نشسته است، همیشه با صفحه‌ی بالاتر روبه‌رو شود. همچنین تفاوت بین فیلم های ایمکس با فیلمهای معمولی در این است که:
– فیلمهای IMAX با دوربینی فیلم‌برداری می‌شوند که از یک فیلم 70 میلی‌متریاستفاده می‌کند تا وضوح افقی خط حدود 18000 را ایجاد سازد، که سه برابر تعداد تولید شده توسط فیلمهای استاندارد است.
– صفحه نمایش‌های IMAX غوطه‌ور و 6 برابر بزرگ‌تر از صفحه نمایش‌های استاندارد سینما هستند. آنها همچنین دارای نسبت تصویرمتفاوت 1:43 یا 1:90 هستند. این بدان معنا است که از صفحه نمایش‌های معمولی تصویر را بزرگ‌تر نشان می‌دهند.
– IMAX هم ویدئوی با کیفیت و هم 12 کانال صدای با وضوح بیشتر را ارائه می‌دهد. همچنین IMAX از پروژکتورها، بلندگوها و صفحه نمایش‌های ویژه‌ای استفاده می‌کند که باعث افزایش وضوح، کنتراست و روشنایی تصویر و صدا می‌شود.
– فیلمهای ایمکس نسبت به فیلمهای استاندارد گران‌ترو کمتر در دسترس هستند. زیرا سالن‌های IMAX به تجهیزات و نگه‌داری خاصی نیاز دارند، در نتیجه باعث افزایش قیمت و تعداد سالن کمتر می‌شود.
