زمانی که نام فناوری و تکنولوژی به میان می‌آید، همه نگاه‌ها به سمت کشورهایی مثل ژاپن می‌رود. ژاپن یکی از کشورهای پیشتاز در زمینه تکنولوژی و فناوری است. این کشور آسیایی به عنوان کشور ضد زلزله هم شناخته می‌شود. در این گزارش قصد داریم به بررسی و معرفی تکنولوژی ژاپن برای مهار زلزله بپردازیم.
تکنولوژی ژاپن برای مهار زلزله چیست؟
هر ساله در کشور ژاپن بالای 1000 مورد زلزله به وجود می‌آید؛ اگر این کشور تدابیر ضعیفی در این مورد داشت، بدون شک هر سال با ویرانی‌های زیادی رو به رو می‌شد. در ادامه قصد داریم چند مورد از ابتکارات و فناوری‌های مورد استفاده را به شما معرفی کنیم.
استفاده از کیسه‌های هوا
یکی از ابتکارات ژاپنی‌ها برای مهار زلزله، استفاده از کیسه‌های هوا است. در این فناوری، ساختمان روی کیسه‌های هوای بزرگ ساخته می‌شود تا در زمان زلزله ساختمان قدرت ارتجاعی داشته باشد؛ با توجه به این مورد، احتمال ریزش ساختمان در کمترین حالت ممکن قرار می‌گیرد؛ چراکه زاویه تکان خوردن ساختمان بنا شده روی کیسه‌های هوا مشخص است.
در این کیسه‌های هوا از سنسورهایی برای ثبت ارتعاشات زلزله (حتی کوچک‌ترین ارتعاشات) استفاده شده است. توجه داشته باشید که این کیسه‌ها به هیچ‌عنوان ارتفاع ساختمان را تا حد زیادی بالا نمی‌آورند. این ساختمان‌ها تنها 3 سانتی‌متر بالاتر از باقی ساختمان‌ها هستند.
استفاده از پرده‌های ضد زلزله
Komatsu Seiren نام شرکت ژاپنی است که استفاده از پرده‌های ضدزلزله مخصوص را برای مهار زلزله پیشنهاد کرد. در این تکنولوژی، از یک‌سری طناب به‌جای آهن و بتن استفاده می‌شود. این طناب‌ها به دور ساختمان کشیده می‌شوند و قدرت ارتجاعی فوق‌العاده بالایی دارند. این پرده ضدزلزله به عنوان یک لایه مقاوم و محکم در برابر زلزله عمل می‌کند.
استفاده از سازه‌های میرا
یکی دیگر از معروف‌ترین تکنولوژی‌های ژاپن برای مهار زلزله، استفاده از سازه‌های میرا است. این سازه یا دیواره معروف، قابلیت این را دارد که تحرکات زلزله را تا حد زیادی کاهش دهد. در انواع فعال سازه‌های میرا از انرژی‌هایی مانند برق و در انواع غیرفعال آن از نیروهای فیزیکی استفاده می‌شود.
استفاده از این تکنولوژی در ساختمان‌ها اجباری نیست اما معمولا اکثر ساختمان‌های بلند در کشور ژاپن از سازه‌های میرا استفاده می‌کنند. البته توجه داشته باشید که استفاده از این تکنولوژی هزینه نسبتا بالایی دارد که ممکن است تمام ژاپنی‌ها از پس آن بر نیایند. به همین دلیل است که می‌توان سازه‌های میرا را در ساختمان‌های لوکس و برج‌های مرتفع مشاهده کرد.
ساخت ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله
ژاپنی‌ها از همان ابتدا ساختمان‌هایشان را مقاوم در برابر زلزله می‌سازند. در ساخت ساختمان‌های این‌چنینی، از یک‌سری فاکتورهای مخصوص استفاده می‌شود که مقاومت ساختمان در برابر زلزله‌ها را تا چند برابر افزایش می‌دهد.
سازه‌های سخت و سازه‌های منعطف دو نوع از این ساختمان‌ها هستند. سازه‌های سخت به دلیل اینکه از ریزش بنا هنگام زلزله جلوگیری شود، بسیار محکم و مقاوم ساخته می‌شوند و از انعطاف کمی برخوردار هستند. اما از آن طرف، سازه‌های منعطف به دلیل اینکه بتوانند نیروی زلزله را پخش کنند، منعطف ساخته می‌شوند.
ساختمان‌های بتنی و آجری که تقویت نشده باشند، خطرناک‌ترین سازه‌ها هنگام وقوع زلزله هستند. این ساختمان‌ها به هیچ‌عنوان نمی‌توانند در برابر فشار زلزله و نیروی آن مقاومت زیادی از خود نشان دهند. در ژاپن چنین ساختمان‌هایی یافت نمی‌شود.
آیا کشورهای دیگر هم از ز برای مهار زلزله استفاده می‌کنند؟
کشورهای دیگر مانند مکزیک، چین، هند، آمریکا، شیلی و … هم از تکنولوژی‌های خاصی برای مهار زلزله استفاده می‌کنند. اما تکنولوژی‌هایی که ژاپن در مهار زلزله از آن استفاده می‌کند، تا کنون در دیگر کشورها به چشم نخورده و به اصطلاح ابداع خود ژاپنی‌ها است.
جالب است بدانید که بعد از زلزله کوبه ژاپن، دولت این کشور چاره‌ای اندیشید و وزارتی را با نام وزارت مدیریت ریسک تاسیس کرد. آن‌ها معتقدند که برای مهار چنین پدیده‌هایی، باید تدابیر خاصی بی‌اندیشند و بحران را مدیریت کنند.
وزارت مدیریت ریسک در زمینه مقابله با پدیده‌های غیرمترقبه مانند زمین‌لرزه و … فعالیت می‌کند. از طرفی دیگر، آموزش‌های ژاپنی‌ها درباره مدیریت بحران قابل تحسین است. آن‌ها در آموزش‌های خود به خوبی به شهروندان روش‌های مقابله با حوادث غیرمترقبه را آموزش می‌دهند.
در ژاپن نشست‌های ملی به صورت سالیانه برگزار می‌شود که موضوع آن مبارزه با مخاطرات طبیعی مانند زلزله است. همین نشست‌ها موجب پیشرفت روز به روز کشور ژاپن در زمینه مهار زلزله می‌شود. اگر بین وقوع زلزله‌ای شدید مانند زلزله کوبه تا به امروز مقایسه‌ای داشته باشید، به خوبی متوجه پیشرفت چشم‌گیر ژاپنی‌ها درباره مهار زلزله خواهید شد.
امیدواریم کشور ایران هم بتواند روزی به این تکنولوژی‌ها و راهکارهای مهار زلزله دست پیدا کند تا دیگر شاهد اتفاقات این‌چنینی نباشیم. البته که این مهارت‌ها برای مهار مخاطرات طبیعی با تدابیر صاحب‌نظران قابل دسترسی و دستیابی خواهد بود.
در این گزارش به بررسی و معرفی تکنولوژی‌های ژاپن برای مهار زلزله پرداختیم. هرکدام از روش‌های معرفی‌شده در این گزارش، درحال حاضر قابلیت جلوگیری از بروز خسارات به ساختمان‌ها و جان مردم را دارند و در کشور ژاپن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
