انقلاب فناوری جدید که در قالب ربات‌ها و هوش مصنوعی به دنیای امروز ارائه‌شده‌اند، تغییرات عظیم و عمیقی را در بازار کار به ارمغان آورده است. این گزارش به بررسی تأثیر و روندهای انقلاب جدید فناوری بر تقاضای اشتغال و نیروی کار در سطوح کلان و خرد می‌پردازد.
از منظر تاریخ توسعه اقتصادی و پیشرفت فناوری، ربات‌ها و هوش مصنوعی مرحله جدیدی هستند که توسط «اتوماسیون» ادامه روند رشد اقتصادی هدایت می‌شوند و ممکن است باعث ظهور یک اقتصاد با بازده رو به رشد شود و بر رفتار خرد شرکت‌ها تأثیرگذار باشد. یک نظریه معتقد است که جانشینی هوش مصنوعی به‌جای نیروی کار باعث می‌شود ماشین‌ها جایگزین مشاغل فیزیکی شوند و احتمالاً مشاغل فکری را افزایش دهند، اما نظریه مخالف معتقد است که استفاده از هوش مصنوعی وظایف جدیدی ایجاد می‌کند و تقاضای نیروی کار را افزایش می‌دهد و سهم نیروی کار از درآمد را افزایش می‌دهد. به‌ویژه در وظایف کاری جدید که در آن تخصص نیروی کار مزیت نسبی دارد.
درهرصورت این موضوع واضح است که ربات‌ها و هوش مصنوعی الزامات مهارتی را تغییر داده‌اند و مهارت‌های موردنیاز برای مشاغل را تغییر خواهند داد. پژوهشگران و بخش‌های سیاست‌گذاری باید ویژگی‌ها و روندهای انقلاب فناوری جدید را درک کنند، تغییرات نهادی و تعدیل‌های سیاستی لازم را انجام دهند و برای آینده برنامه‌ریزی کنند.
هوش مصنوعی چه تأثیری بر جامعه و آینده خواهد داشت؟
این موضوع غیرقابل‌انکار است که به‌احتمال‌زیاد در آینده هوش مصنوعی امکانات و برنامه‌های بی‌پایانی را به ارمغان می‌آورد که تا حد زیادی به ساده‌سازی زندگی ما کمک می‌کند. این به شکل‌گیری مثبت آینده و سرنوشت بشریت کمک می‌کند. تأثیر تحول‌آفرین هوش مصنوعی بر جامعه ما پیامدهای اقتصادی، قانونی، سیاسی و نظارتی گسترده‌ای بر انواع مشاغل و صنایعی که ما داریم خواهد داشت. هوش مصنوعی پتانسیل ایجاد تغییرات مثبت متعدد در جامعه را هم‌اکنون و هم در آینده دارد، ازجمله افزایش بهره‌وری، بهبود مراقبت‌های بهداشتی و افزایش دسترسی به آموزش. فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی همچنین می‌توانند به حل مشکلات پیچیده کمک کنند و زندگی روزمره ما را آسان‌تر و راحت‌تر کنند.
تا سال 2030 چند شغل جایگزین هوش مصنوعی خواهد شد؟
بر اساس گذارشاتی که مؤسسات تحقیقاتی ارائه داده‌اند هوش مصنوعی می‌تواند جایگزین 300 میلیون شغلی که توسط نیروی کار به‌صورت تمام‌وقت انجام می‌شود، شود. این عدد به معنی این است که احتمالاً حدود یک‌چهارم وظایف مورد تهدید واقع‌شده‌اند. ولی از طرفی این موضوع می‌توان موجب ایجاد موقعیت‌های شغلی جدید شو؛ و درنهایت می‌تواند ارزش کل سالانه کالاها و خدمات تولیدشده در سطح جهان را 7 درصد افزایش دهد.
پیش‌بینی می‌شود که دوسوم مشاغل در معرض درجاتی از تغییرات توسط هوش مصنوعی قرار گیرند و حدود یک‌چهارم از تمام مشاغل می‌توانند به‌طور کامل توسط هوش مصنوعی انجام شوند. طبق گزارش MIT و دانشگاه بوستون، هوش مصنوعی تا سال 2025 جایگزین دو میلیون کارگر که در بخش تولید فعال هستند، خواهد شد. تا سال 2030، حداقل 14 درصد از کارمندان در سراسر جهان ممکن است به دلیل دیجیتالی شدن، رباتیک و پیشرفت‌های هوش مصنوعی نیاز به تغییر شغل خود داشته باشند.
احتمال دارد چه مشاغلی خودکار شوند؟
1. نماینده خدمات مشتری
اغلب اوقات، سؤالات و مشکلات مشتریان تکراری است. پاسخ به این سؤالات نیازی به هوش هیجانی یا اجتماعی بالایی ندارد؛ بنابراین، هوش مصنوعی می‌تواند برای ارائه پاسخ‌های خودکار به سؤالات متداول استفاده شود.
2. پذیرش
در حال حاضر اکثر شرکت‌ها در سراسر جهان از ربات‌ها در پذیرش خود استفاده می‌کنند. حتی تماس‌ها هم‌اکنون توسط هوش مصنوعی مدیریت می‌شوند.
3. حسابداران / حسابداران
در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها از اتوماسیون و هوش مصنوعی برای حسابداری خود استفاده می‌کنند. خدمات حسابداری مبتنی بر هوش مصنوعی با توجه به اینکه به‌عنوان خدمات مبتنی بر ابر در دسترس هستند، یک سیستم حسابداری کارآمد، انعطاف‌پذیری و امن را ارائه می‌دهند. با استفاده از الگوریتم‌ها، هوش مصنوعی اطمینان حاصل می‌کند که داده‌ها به‌درستی جمع‌آوری، ذخیره و تحلیل می‌شوند. استفاده از خدمات حسابداری هوش مصنوعی به‌طور قابل‌توجهی هزینه‌های کمتری نسبت به پرداخت حقوق یک کارمند برای انجام همان کار است.
4. فروشندگان
دورانی که شرکت‌ها برای فعالیت‌های تبلیغاتی و خرده‌فروشی به فروشندگان نیاز داشتند، گذشته است. تبلیغات به سمت وب و رسانه‌های اجتماعی تغییر کرده است. قابلیت‌های بازاریابی هدف داخلی در رسانه‌های اجتماعی به تبلیغ‌کنندگان اجازه می‌دهد محتوای سفارشی برای انواع مختلفی از مخاطبان ایجاد کنند.
5. تحقیق و تحلیل
زمینه‌های تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و تحقیقات، حوزه‌هایی هستند که در حال حاضر استفاده از هوش مصنوعی، ساده‌سازی فرآیند و شناسایی داده‌های جدید بدون کمک نیروی کار انسانی را ممکن می‌سازد. با ادامه پیشرفت هوش مصنوعی، ممکن است نیازی به ایفای نقش انسان در تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و تحقیقات نباشد.
6. کار انبار
فروش آنلاین، صنعتی است که به‌طور پیوسته در حال رشد است و با نیاز روزافزون به فرآیندها و سیستم‌های خودکاری همراه است. یکی از حوزه‌های تمرکز برای ساده‌سازی فرآیند، استفاده از اتوماسیون بوده است. اتوماسیون اولیه و پیاده‌سازی مصنوعی در یک انبار امکان دسترسی آسان به سیستم‌های کامپیوتری را برای مکان‌یابی بسته‌ها و هدایت کارکنان فراهم می‌کند و هوش مصنوعی آینده حتی ممکن است برای افزایش ظرفیت حمل‌ونقل، بازیابی و بارگیری مکانیزه را انجام دهد.
7. پذیره نویسی بیمه
در کار بیمه، مهم‌ترین مسئله اغلب تجزیه‌وتحلیل داده‌های موجود و به کار بردن این داده‌ها در مجموعه‌ای از فرمول‌ها یا ساختارها است. اتوماسیون می‌تواند به‌راحتی این وظایف را انجام دهد و برای انجام وظایف پیچیده‌تر سازگار شود.
کدام مشاغل با هوش مصنوعی جایگزین نمی‌شوند؟
امروزه به‌طور گسترده تبلیغ می‌شود که هوش مصنوعی بیشتر موجب ایجاد شغل خواهد شد تا جایگزینی نیروی کار با آن. بااین‌حال هنوز نیروی کار انسانی نگرانی‌های خود را از پدید آمدن هوش مصنوعی دارد، ولی بسیاری از مشاغل هستند که به‌واسطه تکراری نبودن آنها، احتمال درگیر شدنشان با هوش مصنوعی بسیار کمتر است. چراکه استفاده از هوش مصنوعی در این مشاغل موجب بروز اختلال گسترده‌ای خواهد شد. این مشاغل عبارت‌اند از:
- معلمان
- وکلا و قضات
- مدیران و مدیران عامل
- مدیران منابع انسانی
- روانشناسان و روان‌پزشکان
- جراحان
- تحلیلگران سیستم کامپیوتری
- هنرمندان و نویسندگان
