حتما برای شما پیش آمده که بعضی از روز‌ها نتوانید به سرکار بروید و نیاز به مرخصی داشته باشید و این بسیار مهم است که از شرایط و قوانین مرخصی آگاه باشید و بدانید چه نوع مرخصی مناسب شماست. در این گزارش می‌خواهیم شما را با انواع مرخصی و قوانین ویژه هر کدام آشنا کنیم.
مرخصی چیست ؟
مرخصی، حق ترک کار برای کارگر در روزهای غیر تعطیل است. این حق فقط شامل کسانی میشود که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند. زمان مرخصی به انتخاب خود کارگر یا کارمند است اما اینکه حقوق داشته باشد یا نه بستگی به نوع و شرایط مرخصی دارد. قوانین مرخصی شامل افراد روزمزد و ساعتی نمی‌شود و مرخصی آنها طبق توافقی است که با کارفرما داشته‌اند.
قوانین مرخصی شامل افراد روزمزد و ساعتی نمی‌شود
انواع مرخصی
- مرخصی استحقاقی
- مرخصی ساعتی
- مرخصی استعلاجی
- مرخصی زایمان و شیردهی
- مرخصی بدون حقوق
- مرخصی بین تعطیلی
- مرخصی ازدواج و فوت
- مرخصی حج
مرخصی استحقاقی
مرخصی استحقاقی روز‌هایی در ماه است که کارکنان می‌توانند در محل کار حضور نداشته باشند و حقوق هم دریافت کنند. طبق قانون وزارت کار، هر فرد در سال 192 ساعت که معادل 26 روز است مرخصی استحقاقی دارد. به‌عبارتی کارکنان می‌توانند دو روز و نیم در ماه مرخصی داشته باشند. هر فرد می‌تواند تنها 9 روز مرخصی خود را در پایان سال ذخیره کند و اگر بیش از 9 روز مرخصی استفاده نشده داشته باشد، محاسبه نخواهد شد.
مرخصی ساعتی
بخشی از مرخصی استحقاقی، مرخصی ساعتی است که فرد می‌تواند در طی روز کاری خود استفاده کند. این مرخصی از میزان مرخصی استحقاقی فرد کسر میشود. میزان ساعت مرخصی ساعتی در طول روز توسط کارفرما تعیین میشود و از دو الی شش ساعت در طول یک روز متغیر است و توسط کارفرما تعیین میشود.
مرخصی استعلاجی
یکی از انواع مرخصی در قانون کار، مرخصی استعلاجی است. این مرخصی بابت بیماری به فرد داده میشود و باید توسط پزشک معتمد تامین اجتماعی تایید شود. میزان این مرخصی توسط پزشک تعیین میشود و زمانی برای آن مشخص نشده است.
در طی این دوره سازمان تامین اجتماعی موظف است تا 75 درصد از دستمزد را پرداخت و سابقه بیمه هم برای فرد رد کند. اگر حادثه پیش آمده برای فرد در محیط کار روی دهد؛ کارفرما و تامین اجتماعی موظف اند صد در صد غرامت و دستمزد فرد را پرداخت کنند.
مرخصی زایمان و شیردهی
هر زن بارداری می‌تواند از این مرخصی استفاده کند. میزان این مرخصی بین 6 الی 9 است. در شرکت‌های خصوصی فرد می‌تواند در دوران بارداری یا پس از زایمان از آن استفاده کند. همچنین به همسر زن باردار دو هفته مرخصی تشویقی برای تولد کودک داده میشود که جز مرخصی استحقاقی به حساب نمی‌آید. در این مدت حقوق مادر کامل پرداخت و بیمه او رد میشود. کارفرما موظف است پس از پایان مدت مرخصی، فرد را به کار برگرداند مگر اینکه خود شخص نخواهد ادامه دهد.
بعد از زایمان مادر می‌تواند از مرخصی شیردهی استفاده کند و روزانه 1 ساعت به مدت دو سال برای شیردهی به فرزند خود از محیط کار خارج شود.
مرخصی بدون حقوق
در این نوع از مرخصی، طبق ماده 16 قانون کار قرارداد فرد به حالت تعلیق درمی‌آید و حداکثر زمان برای این مرخصی دو سال است. دلایل این مرخصی می‌تواند تحصیلی، بیماری، مسافرت، مشکلات شخصی و … باشد اما قانون‌گذار شرط این نوع مرخصی را موافقت کارفرما اعلام کرده. مرخصی بدون حقوق فقط یکبار است و در بیشتر موارد امکان تکرار مرخصی بدون حقوق وجود ندارد.
مرخصی بین تعطیلی
بعضی اوقات بین دو روز تعطیلی رسمی، یک روز میان تعطیلات وجود دارد که تعطیل رسمی نیست اما شخص می‌خواهد تعطیلی کاری داشته باشد. این روز از مرخصی استحقاقی فرد کسر خواهد شد و اصطلاحا مرخصی بین تعطیلی می‌گویند.
مرخصی ازدواج و فوت
طبق ماده 73 قانون وزارت کار برای حمایت عاطفی از کارکنان، هر فرد در صورت ازدواج دائم، فوت همسر، مادر، پدر و فرزندان می‌تواند از سه روز مرخصی ویژه ازدواج و فوت استفاده کند.
این نوع مرخصی قابل انتقال به زمان دیگری نیست و باید در همان بازه زمانی استفاده شود وگرنه فرصت استفاده از آن سوخت میشود. در این سه روز تمام حقوق و مزایای قانونی شخص پرداخته شده و بیمه رد میشود. در زمان ازدواج علاوه بر سه روز مرخصی، وزارت کار مبلغی هم با عنوان هدیه ازدواج پرداخت می‌کند.
مرخصی حج
مرخصی حج واجب به مدت یک ماه و فقط برای یکبار قابل استفاده است. فرد باید حداقل 30روز مرخصی استحقاقی ذخیره داشته باشد در غیر این صورت مرخصی او بدون حقوق است.
