شرکت های دانش بنیان، گروه مهمی از شرکت‌ها هستند که در سال‌های اخیر گسترش یافته و جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. این جایگاه ویژه، امتیازات بسیار خوبی را برای این شرکت‌ها فراهم آورده که بخش مهمی از این امتیازات به مقوله مالیات مربوط می‌شود. در این مطلب قصد داریم شرایط و قواعد معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان را برای شما توضیح دهیم.
چه شرکت هایی دانش بنیان هستند؟
شرکت‌های دانش بنیان متمرکز بر دانش هستند، دانش و فناوری دارایی اساسی شرکت‌های دانش‌بنیان و عضوی جدایی‌ناپذیر این شرکت‌هاست. فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان به‌شکلی است که به گسترش اختراعات و نوآوری کمک می‌کنند.
انواع شرکت های دانش بنیان
پیش از اینکه به امتیازات و حمایت‌هایی که شرکت‌های دانش‌بنیان از آنها برخوردارند بپردازیم، باید با انواع شرکت‌های دانش‌بنیان آشنا شویم، چرا که مزایای این شرکت‌ها بسته به نوع آنها متفاوت است.
شرکت‌های دانش‌بنیان، در پنج نوع مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند:
- شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا نوع یک
- شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا نوع دو
- شرکت‌های دانش‌بنیان تولیدی نوع یک
- شرکت‌های دانش‌بنیان تولیدی نوع دو
- شرکت‌های مستعد دانش‌بنیان (نوع سه)
شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا نوع یک: شرکت‌های نوپا نوع یک و دو، شرکت‌هایی هستند که به‌تازگی آغاز به فعالیت کرده و تاکنون درآمدی نداشته‌اند و در واقع یا اظهارنامه مالیاتی نداشته یا اظهارنامه مالیاتی صفر داشته باشند. این شرکت‌ها باید تا مرحله تولید محصول یا فناوری خود (حداقل تا مرحله نمونه آزمایشگاهی) پیش رفته باشند.
شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا نوع دو: این شرکت‌ها مشابه با شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا نوع یک هستند. تفاوت شرکت‌های نوپا نوع دو با نوع یک در این است که ارزش افزوده و سطح پیچیدگی فنی محصولات شرکت‌های نوپا نوع دو، پایین‌تر از شرکت‌های نوپا نوع یک است.
شرکت‌های دانش‌بنیان تولیدی نوع یک: شرکت‌هایی که بیش از 25 درصد درآمدشان از فروش محصولات و تولیدات دانش‌بنیان حاصل شده باشد. محصولات این شرکت‌ها باید به مرحله تولید رسیده باشد. سطح فناوری و پیچیدگی این محصولات بسیار بالا بوده و ارزش افزوده آن زیاد است.
شرکت‌های دانش‌بنیان تولیدی نوع دو: شرکت‌هایی که بیش از حداقل 10 درصد درآمدشان از فروش محصولات و تولیدات دانش‌بنیان حاصل شده باشد. محصولات این شرکت‌ها باید به مرحله تولید رسیده باشد. سطح فناوری و پیچیدگی این محصولات متوسط یا نسبتا بالاست.
شرکت‌های مستعد دانش‌بنیان (نوع سه): شرکت‌هایی که فاقد معیارهای «آیین‌نامه ارزیابی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان» هستند اما در صورت برخورداری از فرصت و حمایت، امکان کسب این معیارها را داشته باشند. این شرکت‌ها پس از بررسی توسط مرکز شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان، به‌عنوان شرکت‌های مستعد دانش‌بنیان (نوع سه) تأیید می‌شوند.
مالیات چیست و چند دسته مالیات وجود دارد؟
انواع حمایت‌ها از شرکت های دانش بنیان
طی سال‌های اخیر، میزان فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان گسترش پیدا کرده است؛ از این رو توجه به این شرکت‌ها نیز بیشتر از قبل شده و از طرف دولت، قوانین حمایتی مختلفی برای شرکت‌های دانش‌بنیان تنظیم شده است. انواع حمایت‌هایی که از شرکت‌های دانش‌بنیان صورت می‌گیرد، شامل موارد زیر است:
- معافیت‌های بیمه‌ای شرکت‌های دانش‌بنیان
- معافیت از سود بازرگانی و عوارض گمرک
- پوشش بیمه‌ای مناسب برای محصولات و خدمات ارائه‌شده توسط شرکت‌های دانش‌بنیان
- اولویت در واگذاری موسسه‌های پژوهشی دولتی به شرکت‌های دانش‌بنیان
- اعطای وام و تسهیلات ویژه بانکی با بهره کم
- تخصیص تسهیلات نظام وظیفه و امریه
- تسهیل در روند استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان در تهران و سایر شهرهای کشور
نحوه محاسبه و پرداخت مالیات شرکت های دانش بنیان
یکی از مهم‌ترین امتیازاتی که دولت برای شرکت‌های دانش‌بنیان درنظر گرفته است، معافیت این شرکت‌ها از پرداخت مالیات است؛ اما این معافیت دارای قواعد و شرایط خاصی است. البته لازم به ذکر است که شرایط معافیت از مالیات شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری با شرکت‌های دانش‌بنیان غیر مستقر در پارک علم و فناوری متفاوت است.
معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان غیر مستقر در پارک علم و فناوری
طبق ماده ۲۲ آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان «درآمد مشمول مالیات شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان ناشی از قراردادها و فعالیت‌های تحقیق و توسعه، تجاری‌سازی و تولید محصولات و خدمات دانش‌بنیان در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان به ویژه در تولید نرم‌افزارهای مربوط، توسط همان شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان به مدت ۱۵ سال پس از تاریخ صدور مجوز برای هر شرکت یا موسسه دانش‌بنیان از مالیات موضوع ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم و همچنین از پرداخت عوارض، حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض صادراتی معاف هستند.»
و آنچه در ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم آمده به این صورت است: «طبق این ماده، جمع درآمدهای شرکت‌ها و درآمدهای ناشی از فعالیت‌های انتفاعی تمام اشخاص حقوقی که حاصل از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران است، پس از وضع زیان‌های ناشی از منابع غیر معاف و کم کردن معافیت‌های مقرر به غیر از مواردی که طبق مقررات قانون مالیات‌های مستقیم دارای نرخ جداگانه‌ای هستند، مشمول مالیات است و نرخ آن هم بیست و پنج درصد (۲۵%) محاسبه می‌شود.»
به این ترتیب، شرکت‌های دانش‌بنیان از پرداخت 25 درصد سود خود به‌عنوان مالیات، معاف هستند؛ اما این موضوع متعلق به تمام دسته‌های شرکت‌های دانش‌بنیان نیست. تنها شرکت‌های دانش‌بنیان تولیدی نوع یک و نوپا نوع یک می‌توانند از معافیت مالیاتی برخوردار شوند، آن هم تنها برای کالاها و محصولات دانش‌بنیان خود. در واقع اگر شرکتی دارای هشت محصول بوده و سه محصول آنها به‌عنوان دانش‌بنیان تایید شده باشد، آن شرکت می‌تواند تنها برای این سه محصول تا 15 سال معافیت مالیاتی بگیرد. البته این موضوع باید هر سال در کارگروه بررسی شود.
معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری
طبق ماده 9 قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان، معافیت مالیاتی برای شرکت‌های مستقر در پارک علم و فناوری به‌مدت بیست سال برای واحدهای پژوهشی، فناوری و مهندسی و نیز کارکنان شاغل در آنها اعمال می‌شود.
در صورتی که شرکت‌های دانش‌بنیان مجوزهای لازم برای استقرار و فعالیت در پارک علم و فناوری را دریافت کنند، می‌توانند از مزایای مناطق آزاد تجاری و صنعتی استفاده کنند. شرکت‌های دانش‌بنیان در صورت استقرار و فعالیت در پارک علم و فناوری، نیازی به مراجعه به کارگروه ارزیابی و تشخیص شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان ندارند.
نکات مهم در خصوص معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان
- تمام درآمدهای شرکت‌های دانش‌بنیان مشمول معافیت مالیاتی نمی‌شود، بلکه تنها آن بخش از درآمدهای شرکت‌های دانش‌بنیان از معافیات مالیاتی برخوردار خواهند شد که توسط کارگروه ارزیابی و تشخیص شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان به‌عنوان فعالیت دانش‌بنیان شرکت تأیید شده و در سال مالی مشخص به سازمان امور مالیاتی ارسال شده باشد.
- کارکنان شرکت‌های دانش‌بنیان از پرداخت مالیات بر حقوق معاف نیستند. معافیت شرکت‌های دانش‌بنیان تنها مربوط به قانون مالیات‌های مستقیم است؛ اما شرکت‌های مستقر در پارک علم و فناوری در صورت هماهنگی با مدیریت پارک علم و فناوری می‌توانند از معافیت مالیاتی حقوق کارکنان مستقر در پارک برخوردار شوند.
- شرکت‌های دانش‌بنیان از مالیات بر ارزش افزوده معاف نمی‌شوند.
