سامانه مودیان مالیاتی به آدرس tp.tax.gov.ir از راه‌کارهای دولت جهت پیشگیری حداکثری از فرار مالیاتی است. این سامانه که پس از تصویب قانون پایانه‌های فروشگاهی و با اجرای قانون راه‌اندازی شد، در راستای شفاف‌سازی حداکثری و تسهیل ثبت و ارائه گزارش‌های مالیاتی عمل کرده و شفاف‌سازی را افزایش می‌دهد. راه‌اندازی این سامانه اما بایدها و نباید‌هایی را برای مودیان همراه داشته و آنها را مکلف به وظایف جدیدی ساخته است که اکنون قصد داریم آنها را به‌طور کامل شرح دهیم تا شما مودیان محترم با مشکل و خطرات احتمالی جرائم مالیاتی مواجه نباشید.
قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان چیست؟
طبق قانون پایانه‌های فروشگاهی که در آبان ۱۳۹۸ به‌تصویب رسید و در آبان ۱۴۰۱ به‌اجرا درآمد، تمامی کسب‌وکارها (صنفی، غیرصنفی، شخص حقیقی یا حقوقی) ملزم به ثبت‌نام و ارسال صورت‌حساب‌های الکترونیکی به سامانه مودیان مالیاتی هستند. این سامانه دراختیار سازمان امور مالیاتی کشور بوده و اطلاعات و گزارشات ثبت شده در آن توسط سازمان ثبت و بررسی خواهد شد. این سامانه امروز به‌عنوان یک سرویس قوی و استاندارد برای کنترل و نظارت مطمئن بر امور مالیاتی تبدیل شده است.
سامانه مودیان مالیاتی چگونه عمل می‌کند؟
براساس قانون و روند اجرایی سامانه مودیان پس از ثبت‌نام هر فرد (صاحبان مشاغل و کسب‌وکارها)، برای هر مودی یک کارپوشه یا حساب کاربری اختصاصی در نظر گرفته می‌شود. این حساب که تمامی اطلاعات مربوط به فرد و کسب‌وکار او در آن قرار دارد، کلیه گزارشات درآمدی او را از طریق وسیله‌ای که حافظه مالیاتی به آن وصل شده است ثبت می‌کند. این اتصال از طریق رایانه شخصی، پایانه فروشگاهی، سامانه‌های ابری و … برقرار می‌شود. به‌بیان دیگر تمامی صورت حساب‌های الکترونیکی مودیان در این کارپوشه ثبت شده و تبادل اطلاعات میان سازمان امور مالیاتی و صاحبان مشاغل و کسب‌وکارها به‌صورت مستمر و دقیق برقرار خواهد بود.
پایانه فروشگاهی چیست؟
پیشتر گفته شد که سامانه مودیان مالیاتی براساس قانون پایانه‌های فروشگاهی راه‌اندازی شده است؛ اما منظور از پایانه فروشگاهی که قانونی به نام تصویب شده چیست؟ پایانه‌های فروشگاهی به تجهیزات، ابزار یا دستگاه‌هایی گفته می‌شود که دارای شرایط زیر باشند:
- قابلیت اتصال به شبکه‌های الکترونیکی پرداخت رسمی کشور را داشته باشد.
- قابلیت اتصال و انطباق با سامانه مودیان را داشته باشد.
- قابلیت صدور صورتحساب الکترونیکی را داشته باشد.
هر دستگاهی که بتوان آن را یک پایانه فروشگاهی نامید لازم است سه شرط بالا را یک‌جا ارائه کند. به‌این ترتیب می‌توان رایانه، دستگاه کارت‌خوان بانکی (pos)، صندوق فروش، ترازو دیجیتال، نرم‌افزارهای فروش، درگاه پرداخت الکترونیکی و سامانه‌های فروش یکپارچه را نوعی پایانه فروشگاهی دانست. تمامی پایانه‌های فروشگاهی دارای یک شماره سریال مخصوص به خود هستند که تولیدکننده یا تامین‌کننده دستگاه آن را دراختیار مصرف‌کننده قرار می‌دهد. این تامین‌کننده یا تولیدکننده باید مورد تایید سازمان مالیاتی کشور باشد.
مودیان مشمول ثبت نام در سامانه مودیان
یکی دیگر از نکاتی که بالاتر گفتیم که تمامی مشمولین مالیاتی (صاحبان مشاغل و کسب‌وکارهای مشمول مالیات) لازم است که در سامانه مودیان ثبت نام کرده و برای خود حساب کاربری شخصی داشته باشند تا بتوانند گزارشات و صورت حساب‌های خود را دراختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند و مشمول جرائم مالیاتی نگردند. اما این مودیان و مشمولان شامل چه گروه‌هایی می‌شوند؟
براساس قانون پایانه‌های مالیاتی:
«کلیه اشخاص حقیقی (صاحبان مشاغل) اعم از صنفی و غیرصنفی و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم، مشمول ثبت نام در سامانه مودیان هستند.»
به‌این ترتیب تمامی کسبه اعم از خرده‌فروش یا عمده فروش که با مشتری و مصرف‌کننده نهایی چرخه تولید و عرضه محصول درارتباطند، موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی و ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی هستند. این قانون درمورد مودیانی که با مصرف کننده نهایی در ارتباط نیستند، استفاده از پایانه را لازم نداسته اما داشتن حساب کاربری در سامانه و صدور کلیه صورت حساب‌هایی که سازمان مقرر و مشخص کرده در سامانه برای آنها ضروری است.
برای اطلاعات بیشتر از جرایم سامانه مودیان مالیاتی و پایانه های فروشگاهی می توانید به مقالات مرتبط با این موضوع در وبسایت هلومگ مراجعه کنید.
تکالیف و وظایف مودیان در سامانه مودیان
در این بین، قانون پایانه‌های مالیاتی تکالیف و وظایف مودیان مشمول عضویت در سامانه مودیان را به شرح زیر مشخص کرده است. این اشخاص موظفند که موارد زیر را پس از ثبت نام در سامانه و تهیه و استفاده از پایانه‌های فروشگاهی با شرایط ذکر شده در بالا، انجام داده رعایت کنند:
- صدور صورتحساب های الکترونیکی در ازای فروش کالا/خدمات در سامانه
- ارائه صورت حساب به خریدار
- اعلام شماره حساب (حساب‌های) بانکی، شناسه یکتای دستگاه کارت‌خوان بانکی (POS) یا درگاه‌های پرداخت الکترونیکی مورد استفاده برای فعالیت شغلی خود به سازمان
- درصورت عدم امکان صدور صورت حساب الکترونیکی به علل مختلف مانند بروز حادثه یا نقص فنی مشکل ایجاد شده به سازمان یا شرکت معتمد ارائه‌کننده خدمات مالیاتی اعلام شود. (از طریق کارپوشه یا حساب کاربری)
- درصورت تعطیلی (موقت یا دائم) یا انحلال واحد کسب‌وکار ظرف ۱۰ روز از تاریخ توقف بهره‌برداری از پایانه فروشگاهی، موضوع به سازمان اطلاع داده شود. (از طریق کارپوشه یا حساب کاربری)
- اعلام تغییر شغل، محل فعالیت، تغییر مالکیت یا اجاره واحد کسب‌وکار به سازمان یا شرکت معتمد ظرف ۱۰ روز (طریق کارپوشه یا حساب کاربری)
توجه داشته باشد بی‌توجهی به هریک از تکالیف و وظایف مشخص شده می‌تواند عواقب جدی برای مودیان همراه داشته باشد و آنها را مشمول جرائم مالیاتی سنگین کند. به‌این شکل که عدم اجرای هریک از تکالیف جریمه مخصوص به خود را دارد.
درنهایت باید گفت، صاحبان کسب‌وکارهای بزرگ و کوچک، می‌توانند برای پیشگیری از وقوع هرگونه مشکل احتمالی و تسهیل در انجام تکالیف مالیاتی خود که مربوط به سامانه مودیان مالیاتی و قانون پایانه‌های فروشگاهی می‌شود، از متخصصین و افراد آگاه و معتمد و مورد تایید سازمان امور مالیاتی کمک گرفته و مشاوره‌ها و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنند.
