هر فصلی بیماری‌ها و مسائل بهداشتی خاص خود را به همراه دارد و پاییز نیز از این امر مستثنی نیست. پزشکان هزاران سال است که مشاهده کرده‌اند برخی از بیماری‌ها مانند آنفولانزا، سرفه، سرماخوردگی و غیره در پاییز افزایش می‌یابند؛ اما چرا؟ تحقیقات مداوم بر روی انسان‌ها نشان می‌دهد دلایل مختلفی  از جمله تغییرات در محیط مانند pH، دما و رطوبت، نوسانات شدید آب‌وهوا و حتی شب‌های سرد و کوتاه پاییز در سیستم ایمنی بدن ما تأثیر می‌گذارد. البته داشتن یک سیستم ایمنی قوی می‌تواند به ما کمک کند که از بیماری‌هایی که در پاییز به سراغمان می‌آیند، دور شویم. با این‌حال بهتر است از تمام بیماری‌های رایجی که در پاییز سروکله‌شان پیدا می‌شوند، نیز آگاهی داشته باشیم.

1. سرماخوردگی

سرماخوردگی یکی از شایع‌ترین، رایج‌ترین و مسری‌ترین بیماری‎هایی است که در فصل پاییز به سراغ افراد می‌رود. هر ساله بیش از یک میلیارد نفر سرماخوردگی مبتلا می‌شوند. براساس تحقیقات صورت گرفته بیش از 200 ویروس می‌توانند باعث سرماخوردگی شوند که شایع‌ترین آن راینوویروس است.

علت: تماس مستقیم با فرد مبتلا، قطرات موجود در هوا هنگام عطسه یا سرفه، لمس سطح آلوده

علائم: آبریزش یا گرفتگی بینی، گلودرد، عطسه، سرفه، سردرد، خستگی، بدن درد و تب خفیف

مدت زمان بیماری: معمولاً سرماخوردگی چند روز تا یک هفته طول می‌کشد.

درمان: نیازی به درمان خاصی ندارد. با این‌حال برخی از درمان‌های خانگی می‌توانند به تسکین علائم و تسریع بهبودی کمک کنند که عبارتند از:

– نوشیدن مایعات فراوان برای هیدراته ماندن و رقیق شدن مخاط

– غرغره کردن گلو با آب نمک برای تسکین و کاهش التهاب

– نوشیدن آب ولرم با عسل برای تسکین سرفه و تقویت سیستم ایمنی

– استفاده از مرطوب کننده یا استنشاق بخار برای مرطوب کردن مجاری بینی و شل شدن ترشحات

– مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا تایلنول، شربت سرفه و آنتی‌هیستامین‌ها

زمان مراجعه به پزشک: اگر علائم بیش از یک هفته باقی مانند یا بدتر شدند و در صورت بروز علائم جدید

2. آنفلونزا

ویروس آنفولانزا در فصل پاییز بسیار شایع است. معمولاً هنگامی که سیستم ایمنی ضعیف می‌شود و بدن در مبارزه با اثرات باکتری‌ها قرار می‌گیرد، سروکله آنفلونزا پیدا می‌شود. این بیماری توسط گونه‌های مختلف ویروس آنفولانزا که هر سال تغییر می‌کنند، ایجاد می‌شود و عمدتاً دستگاه تنفسی یعنی دهان، بینی، گلو و ریه‌ها) را درگیر می‌سازد.

در واقع ویروس‌های آنفولانزا هر ساله در حال تکامل هستند و به همین دلیل است که واکسن‌های آنفولانزا که هر سال به روز می‌شوند و هرگز به‌طور کامل موثر نیستند. اگرچه آنفلونزا بیماری جدی نیست اما اگر به دنبال درمان زودهنگام آن نباشید، می‌تواند دردسرساز و تبدیل به برونشیت یا ذات‌الریه تبدیل شود.

علت: از طریق قطرات معلق در هوا، عطسه یا سرفه فرد آلوده و یا لمس سطوح آلوده

علائم: اسهال، خستگی ناگهانی و مفرط، تهوع و استفراغ، بدن درد، خس خس سینه و احتقان، تب و لرز، سردرد، سرفه‌های مداوم، گلو درد و تنگی قفسه سینه

مدت زمان بیماری: سه تا پنج روز و نهایتاً دو هفته

درمان: استراحت، خواب زیاد و مایعات می‌توانند علائم این بیماری پاییزی را برطرف کنند. همچنین استفاده از پدهای حرارتی برای تسکین درد و مکمل‌های روی برای تقویت سیستم بدنی به‌شدت کمک کننده هستند.

زمان مراجعه به پزشک: اگر علائم بدتر شدند یا علائم جدیدی به‌وجود آمدند، یا اگر شرایط یا وضعیتی دارید که شما را در برابر عوارض آنفولانزا آسیب‌پذیر می‌کند.

3. آلرژی

آلرژی یکی دیگر از مشکلات رایج سلامتی است که افراد را در پاییز تحت تاثیر قرار می‌دهد. آنها در اثر واکنش بیش از حد سیستم ایمنی به برخی مواد (آلرژن‌ها) که برای اکثر افراد بی‌ضرر هستند ایجاد می‌شوند. گیاه ابروسیا و هاگ‌های کپک بزرگترین محرک‌های آلرژی در پاییز هستند.

علت: مواد آلرژی‌زا می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند و شامل گرده، هاگ‌های کپک، کنه‌های گرد و غبار، شوره حیوانات، مواد غذایی یا داروها باشند. آلرژن‌ها می‌توانند از طریق استنشاق، بلع، تزریق یا تماس با پوست وارد بدن شوند

علائم: علائم آلرژی می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و شامل عطسه، آبریزش یا گرفتگی بینی، خارش یا آبریزش چشم، خارش گلو، سرفه، خس‌خس سینه، تنگی نفس، کهیر، بثورات پوستی، تورم یا آنافیلاکسی (یک واکنش آلرژیک تهدیدکننده زندگی) باشد. که باعث مشکل در تنفس، فشار خون پایین و از دست دادن هوشیاری می شود.

مدت زمان بیماری: آلرژی‌های پاییزی معمولاً در طول فصل گرده ابروسیا شعله‌ور می‌شوند و عمدتاً تا اولین سرما زمستانی باقی می‌مانند.

درمان: درمان آلرژی به نوع و شدت علائم بستگی دارد و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

– مصرف آنتی هیستامین ها برای جلوگیری از اثرات هیستامین

– مصرف داروهای ضداحتقان برای کاهش تورم و احتقان در مجاری بینی

– مصرف کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب و تحریک در مجاری هوایی

–  استفاده از اسپری‌های بینی یا قطره‌های چشمی برای مرطوب کردن و تسکین مخاط بینی یا چشم

زمان مراجعه به پزشک:  اگر علائم آلرژی در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد می‌کند، زمان مراجعه به پزشک فرا رسیده است. البته در حساسیت‌های شدید پاییزی و آنافیلاکسی باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.

4. برونشیت حاد

برونشیت حاد التهاب لوله‌های برونش است که هوا را وارد ریه‌ها می‌کند. این لوله‌ها راه‌های هوایی هستند که هوا را به ریه‌های شما می‌برند. وقتی این لوله‌ها عفونی شوند، متورم می‌شوند و مخاط (مایع غلیظ) در داخل آن‌ها تشکیل می‌شود. این کار راه‌های هوایی را باریک می‌کند و تنفس را برای شما سخت‌تر می کند. معمولاً توسط یک ویروس ایجاد می‌شود و اغلب پس از سرماخوردگی، گلودرد یا آنفولانزا درمان نشده رخ می‌دهد. این یکی از بیماری‌های شایع در پاییز و به‌شدت مسری است.

علت: برونشیت حاد اغلب توسط یک ویروس مسری ایجاد می‌شود. همان ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی می‌شوند می‌توانند باعث برونشیت حاد نیز شوند.

علائم: گرفتگی قفسه سینه، سرفه همراه با مخاط شفاف، تنگی نفس، خس‌خس سینه، گلودرد، تب و لرز، بدن درد

مدت زمان بیماری: اکثر موارد طی چند روز بهبود می‌یابند، اگرچه سرفه می‌تواند چند هفته طول بکشد.

درمان: بیشتر موارد برونشیت حاد توسط یک ویروس ایجاد می‌شود. این بدان معنا است که آنتی‌بیوتیک‌ها کمکی نمی کنند. عفونت باید مسیر خود را طی کند و درمان خانگی در کاهش علائم تمرکز دارد:

– مایعات فراوان بنوشید.

– استراحت کافی داشته باشید.

– برای کاهش التهاب، تسکین درد و کاهش تب از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا  ایبوپروفن استفاده کنید.

– رطوبت خانه را افزایش دهید یا از دستگاه بخور استفاده کنید.

زمان مراجعه به پزشک: اگر سرفه‌ای دارید که از بین نمی‌رود، یا اگر به‌طور مکرر به برونشیت مبتلا می‌شوید، ممکن است نشانه بیماری جدی‌تری باشد و باید به پزشک مراجعه کنید.

5. اختلال عاطفی فصلی

اختلال عاطفی فصلی (Seasonal Affective Disorder) یک اختلال خلقی است که بسیاری از افراد را در پاییز تحت تاثیر قرار می‌دهد. این  یک اختلال جدی است که می‌تواند منجر به افسردگی بالینی شود. هیچ نظریه یا مدرک قطعی در مورد اینکه واقعاً چه چیزی باعث این اختلال می‌شود وجود ندارد. با این حال، کارشناسان معتقدند که این امر به تغییرات هورمونی در فصل پاییز مربوط می‌شود.

علت: کمبود نور خورشید، به‌هم ریختن ساعت داخلی بدن

علائم: غمگینی، خستگی، افزایش وزن، مشکل در تمرکز، افزایش میل به تنهایی، احساس ضعف، نیاز شدید به خواب، تحریک پذیری

مدت زمان بیماری: نوعی افسردگی فصلی است که عمدتاً 3 تا 4 ماه طول می‌کشد.

درمان: طیف وسیعی از درمان‌ها برای SAD در دسترس است که پزشک متناسب با شدت اختلال آن را توصیه می‌کند.

زمان مراجعه به پزشک: اگر احساس می‌کنید اختلال عاطفی فصلی دارید باید حتما و سریعا از یک پزشک کمک بگیرید.