دیابت شایع‌ترین و یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های قرن حاضر است. مهم‌ترین عامل در کنترل قند خون برای دیابتی‌ها تغذیه مناسب و مصرف مواد غذایی مفید است. انسولین یک هورمون در بدن است که به جذب قند توسط سلول‌ها کمک می‌کند و کمبود میزان ترشح آن باعث اختلالات جدی در بیماران دیابتی میشود. از این جهت استفاده از مواد غذایی‌‌ی که حساسیت به انسولین را بالا می‌برند به شدت به این بیماران توصیه میشود.
شما تا به حال ارزن خورده‌اید؟ انواع ارزن، دانه‌های کوچک زرد رنگی هستند که ظاهر و رنگ‌شان، جو و یا حتی کینوآ را در ذهن شما تداعی می‌کنند. ارزش غذایی این دانه‌ها تا حدی بالاست که امروزه به‌عنوان خوراک پیشرو در رژیم غذایی دیابتی‌ها شناخته میشود. این غلات سرشار از فیبر و پروتئین هستند که حساسیت انسولین را در بدن فرد دیابتی بالا می‌برند. درواقع به آن ها غله‌های دوستدار دیابت هم می‌گویند.
ارزن در کشور هندوستان بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد زیرا این کشور در رتبه دوم مبتلایان به دیابت در جهان قرار دارد. در این مقاله به معرفی انواع ارزن‌ها به‌منظور شناختن و مصرف بهینه در رژیم غذایی افراد مبتلا به دیابت خواهیم پرداخت.
ارزن، غلات باستانی هندوستان و ارزشمند در جهان
این غلات مغذی از فیبر و پروتئین تا مدت‌های طولانی مورد توجه کارشناسان غذایی قرار نمی‌گرفت تا این‌که عنوان سال ۲۰۲۳ توسط سازمان ملل و به دستور دولت هندوستان، سال ارزن نام گرفت. چراکه ارزن یکی از دشمنان سرسخت این بیماری و در عین حال دوست مبتلایان به دیابت است.
می‌دانیم که برای مدیریت و کنترل دیابت، یک برنامه مدون و اصولی تغذیه نیاز است. گنجاندن ارزن در این برنامه به جهت کنترل سطح قند خون و وزن فرد دیابت، نقش مهمی ایفا می‌کند. مصرف ارزن باعث کند شدن جذب قند توسط خون می‌گردد اما این مصرف فقط درصورتی‌‌که مستمر باشد مؤثر واقع خواهد شد. میزان مصرف آن و تأثیری که بر قند خون در افراد مختلف دارد طبیعتاً متفاوت است و درباره آن لازم است با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
انواع ارزن
در این مقاله ۵ نوع از بهترین ارزن‌ها را به شما معرفی می‌کنیم که رژیم غذایی دیابتی‌ها را بهبود می‌بخشند.
ارزن دم‌روباهی
این نوع ارزن از کاهش سطح قند خون حمایت می‌کند. به علاوه باعث کم‌تر شدن سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید در مبتلایان به دیابت نوع دو میشود. ارزن دم‌روباهی را می‌توانید مانند برنج بخیسانید و دم کنید. استفاده از این ارزن به جای برنج و گندم باعث کاهش سطح قند خون میشود.
ارزن سورگوم (جاوار)
در بیماران دیابتی با خوردن بعضی از خوراکی‌ها مانند شیرینی‌جات قند خون به سرعت افزایش پیدا می‌کند که توصیه میشود از این دسته از خوراکی‌ها کلاً استفاده نشود. مصرف ارزن سورگوم، سرعت بالا رفتن قند خون را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. این ارزن دارای فیبر بالا و شاخص گلیسمی پایین است که به پایداری قند خون، کاهش کلسترول و کاهش وزن کمک شایان توجهی می‌کند.
ارزن بارنیارد یا سانوا
این ارزن مقادیر کم کربوهیدرات در خود دارد و از این نظر برای طیف زیادی از بیماری‌ها از جمله دیابت، مشکلات قلبی و عروقی و سرطان‌ها نیز مفید است. این ارزن دیرهضم است و مانند سورگوم شاخص گلیسمی پایینی دارد. کربوهیدارت‌های موجود در ارزن ساخته شدن نشاسته مقاوم را آسان‌تر می‌کند. نشاسته مقاوم هم‌چون فیبر محلول عمل می‌کند و قابل هضم نیست. ارتباط با آن قند خون در بالا بردن حساسیت به انسولین است و از این نظر منجر به کاهش سطح خون هم میشود.
ارزن انگشتی (راگی)
مغذی‌ترین نوع ارزن، انگشتی است. سرشار از فیبر، کلسیم و پتاسیم به نسبت تمامی غلات است. تحقیقات انجام شده نشان‌دهنده این است که ارزن انگشتی از فیبر بالا، آمنیو‌اسید‌ها و مواد معدنی اندوخته شده است که باعث بهبود کاهش قند خون و سطح کلسترول میشود.
ارزن مرواریدی (بجرا)
ارزن مرواریدی حساسیت به انسولین را افزایش و سطح گلیسیرید را کاهش می‌دهد. به‌علاوه چون از فیبر سرشار است، دوچندان به بیماران دیابتی پیشنهاد میشود. به نسبت سایر غلات هضم کندتری دارد و گلوکز را با سرعت کمتری وارد خون می‌کند. این رویه منجر به پایداری قند خون در طولانی مدت میشود.
ارزن سرشار از فیبر است و به نسبت سایر غلات هضم آسان‌تری و همچنین احساس سیری بیشتری به همراه خود دارد. اما در هر حال میزان و نحوه استفاده شما از این غله ارزشمند مهم است. میزان باید به اعتدال باشد و مصرف آن ترجیحاً به‌صورت سرخ شده نباشد.
