در بیشتر کشورها، بخش عمده‌ای از منابع درآمدی دولت، از طریق مالیات تامین می‌شود و سهم مالیات از کل درآمدهای عمومی میان کشورها، متفاوت است که میزان آن با سطح توسعه و ساختار اقتصادی آن کشور رابطه مستقیم دارد. در این میان، فرار مالیاتی و گریز از مالیات در کشورها باعث شده است تا درآمدهای مالیاتی کشورها، همواره از آن‌چه که برآورد می‌شود کمتر باشد و همه‌ی کشورها در تلاش برای برطرف کردن آن هستند.
همیشه مالیات‌ها به عنوان یکی از ابزارهای مهم سیاست‌گذاری مالی با هدف تأمین درآمد و رعایت عدالت اجتماعی و تثبیت اقتصادی از سوی دولت‌ها به کار گرفته می‌شوند و موضوع بسیار مهم در این زمینه انواع مالیات‌ها و معافیت‌‌های مالیاتی است که در کشور ما نقش عمده‌ای را ایفا می‌کند.
مالیات چیست؟
پرداختی که بر عهده اشخاص و موسسات مختلف است و آنها ملزم به پرداخت آن هستند و این پرداخت یک امر اجباری و بلاعوض محسوب می‌شود. در واقع به بخشی از درآمدهای جامعه به دولت یا بخشی از سود فعالیت‌های اقتصادی که نصیب دولت می‌شوند مالیات می‌گویند. این پرداخت‌ها امکان دست‌یابی به درآمد و سودها را به دولت فراهم می‌کند.
سامانه مودیان چیست؟
انواع مالیات‌ها
در صورتی که یک نفر مالیات مربوطه را پرداخت کند مالیات مستقیم، در غیر این صورت مالیات غیر مستقیم است.
مالیات مستقیم
مالیات بر درآمد
1- مشاغل
2- حقوق
3- املاک
4- کشاورزی
5- دارایی
مالیات غیر مستقیم
مالیات بر واردات
1- حقوق گمرکی
2- سود بازرگانی
3- حق ثبن گزارش
4- درصدی از ارزش خودروهای خارجی
مالیات بر مصرف و فروش
مالیات بر ارزش افزوده
1- تولیدی
2- درآمدی
3- مصرفی
مالیات بر درآمد: یکی از مهم‌ترین نوع مالیات، مالیات بر درآمد است. که از درآمد اشخاص و شرکت‌ها دریافت می‌شود و درصدی از درآمد را شامل می‌شود که با بالا رفتن درآمد افزایش پیدا می‌کند.
مالیات بر درآمد مشاغل: اگر شخصی در این جامعه شغلی را بر عهده داشته باشد و از آن درآمدی کسب کند باید مالیاتش را بپردازد.
مالیات بر حقوق: بخش مهمی از درآمد دولت از طریق این مالیات تامین می‌شود. این مالیات شامل همه کسانی که مشغول به کار هستند و حقوق دریافت می‌کنند می‌شود و به‌طور مستقیم از حقوق کسر می‌شود.
مالیات بر درآمد املاک: این مالیات بر اساس اجاره دادن ملک محاسبه شده و این پرداختی بر عهده مالک ملک است. در واقع 25 درصد از اجاره ملک کسر می‌شود.
مالیات بر درآمد کشاورزی: طبق قانون مالیات‌های مستقیم، هرگونه درآمدی ناشی از فعالیت‌هایی مانند دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و موارد مشابه نیاز به پرداخت مالیات ندارند.
مالیات بر دارایی: مالیاتی که نسبت به اشیا، اموال، املاک و غیره باید پرداخت کنیم مالیات بر دارایی محسوب شده و به دو دسته تقسیم می‌شود.
مالیات بر ارث: دولت از اموال و دارایی شخص پس از فوت او این مالیات را دریافت می‌کند.
مالیات حق تمبر: این مالیات برای رسمیت بخشیدن یا لازم‌الاجرا بودن اسناد و مدارک و اوراق پرداخت می‌شود.
مالیات بر صادرات و واردات: این مالیات مهم‌ترین مالیات غیر مستقیم محسوب شده و این مبلغ برای کالاهای مختلف در هر کشور با هم فرق دارد و این مالیات برای حمایت از صنایع داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مالیات بر ارزش افزوده: این مالیات از تفاوت بین کالا و خدمات عرضه شده با ارزش کالا و خدمات خریداری شده محاسبه شده است. همه محصولات را در بر می‌گیرد و مصرف‌کنندگان نهایی باید این مالیات را به همراه قیمت کالا پرداخت کنند.
تفاوت مالیات مستقیم و غیر مستقیم
- مالیات مستقیم با میزان مبلغ محصول که بر آن مالیات تعلق گرفته محاسبه و رابطه مستقیم با افزایش مبلغ کالا دارد در حالی که مالیات غیر مستقیم بر روی قیمت کالاها و خدمات اضافه می‌شود.
- مالیات مستقیم از درآمد یک شرکت و شخص بر اموال او دریافت می‌شود در صورتی که در مالیات غیرمستقیم یک واسطه وجود دارد و مبلغ از سازمان مربوطه دریافت می‌شود.
- مالیات مستقیم تورم را کاهش و مالیات غیرمستقیم باعث افزایش میزان تورم می‌شود.
- پرداخت مالیات غیر مستقیم الزامی بوده ولی مالیات مستقیم این طور نیست.
- مالیات غیرمستقیم را می‌توان به اشخاص دیگر انتقال داد ولی این امر برای مالیات‌های مستقیم غیر ممکن است.
فرار مالیاتی و انواع آن
به هر نوع تلاش قانونی و غیر قانونی که منجر به پرداخت نکردن مالیات شود فرار مالیاتی می‌گویند. حال این افراد اگر با دانستن جرم بودن کار خود، کارهای گفته شده را انجام دهند مجرم شناخته شده و مجازات برای آنها اعمال می‌شود.
- اگر برای سه سال متوالی (پشت سر هم) اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان ارائه نکند.
- در صورتی که فعالیت اقتصادی و درآمد خود را مخفی کند.
- اگر مانع از آن شود که مأموران مالیاتی که به عنوان بازرس مالیاتی مکلف به انجام این امور هستند، به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود او یا اشخاص ثالث دسترسی داشته باشند.
- اگر معاملات و قراردادهای خود را به نام دیگران تنظیم کند یا معاملات و قراردادهای اشخاصی که موظف به پرداخت مالیات هستند را برخلاف واقع به نام خود تنظیم کنند.
- اگر از کارت بازرگانی اشخاص دیگر برای فرار مالیاتی استفاده کنند.
- اگر فعالیت‌های خود را طوری نشان دهند که گویا مشمول معافیت مالیاتی بوده است.
- دست بردن در ترازنامه و حساب‌های سود زیان شرکت که لازم به پرداخت مالیات است.
جرم فرار مالیاتی چیست؟
هر شرکت موسسه‌ای اگه به صورت عمدی از پرداخت مالیات فرار کند مجرم شناخته می‌شود و مشمول مجازات فرار مالیاتی خواهد شد.
مجازات فرار مالیاتی از سه ماه تا یک سال حبس تعزیری است؛ بنابراین، این افراد اگر تا قبل از کشف جرم، آن را اعلام کرده و اسناد و مدارک مربوطه را اصلاح کند مجازات کیفری برای او اعمال نمی‌شود؛ اما بعد از کشف جرم، مجرم محسوب شده و باید منتظر عواقب آن باشد. درحالی اگر در جریان تعقیب کیفری و قبل از صدور حکم قطعی به جرم خود اقرار کرده باشد؛ او می‌تواند در مجازات خود تخفیف بگیرد. این مجازات بسته به مشاغل و همچنین نوع جرم با هم متفاوت است.
انواع مجازات متخلفان مالیاتی
مجازات فرار مالیاتی برای هر شخص یا شرکت متفاوت است. اگر افراد عادی جامعه مالیات خود را در موقع مقرر پرداخت نکنند آنها شامل حبس بیش از شش ماه تا دو سال خواهند شد علاوه بر حبس بر اساس قانون مقداری هم باید جزای نقدی پرداخت کنند. در این‌گونه موارد شلاق از ۳۴ ضربه تا ۷۴ هم خواهند داشت. این گونه اشخاص از حقوق اجتماعی به مدت شش ماه تا پنج سال محروم می‌شوند. این اشخاص علاوه بر پرداخت مالیات خود باید جریمه نقدی هم به دولت پرداخت کنند. همچنین افراد موظف‌اند زیانی که به دلیل عدم پرداخت مالیات به دولت وارد شده است را نیز برعهده گیرند.
چرا از نرم‌افزار در حسابداری مالیاتی استفاده می‌شود؟
در نرم‌افزار حسابداری هلو می‌توان مشخص کرد که آیا در فاکتور، مالیات بر ارزش افزوده و عوارض لحاظ شود یا نه و اینکه در چه فاکتورهایی مالیات بر ارزش افزوده به مبالغ فاکتور اضافه شود. همچنین، امکان تغییر درصد مالیات ارزش افزوده و عوارض را بر اساس قوانین سالیانه سازمان امور مالیاتی به کاربر می‌دهد.
در نرم‌افزار حسابداری هلو این امکان وجود دارد که بر اساس همه‌ی مبالغ مالیات بر ارزش افزوده و عوارض در فاکتورهای خرید و فروش، مبلغ نهایی محاسبه و نمایش داده می‌شود. این امکان بعد از کسر مبالغ مالیات و عوارض دریافتی و پرداختی، مبلغ قابل پرداخت نمایش داده شده است که امکان ثبت سند تسویه را در نرم‌افزار مهیا می‌کند.
