بیگ دیتا (Big Data) به داده‌هایی اطلاق می‌شود که آن‌قدر بزرگ، سریع یا پیچیده هستند که پردازش آنها با روش سنتی دشوار یا غیرممکن است. اگرچه عمل دسترسی و ذخیره مقادیر زیادی از اطلاعات برای تجزیه و تحلیل برای مدت طولانی وجود داشته، اما مفهوم اصلی این فناوری در اوایل دهه 2000، رواج و گسترش پیدا کرد. زمانی‌که تحلیل‌گر صنعتی یعنی داگ لنی (Doug Laney)، تعریف رایج کنونی کلان داده را با تعریف سه V تشریح کرد:
- ظرفیت یا Volume
- شتاب یا Velocity
- تنوع یا Variety
در طول چند سال گذشته، بیگ دیتاها نحوه‌ی عملکرد بسیاری از کسب‌وکارها را تغییر داده است. بیگ دیتا (Big Data) که با عنوان کلان داده نیز شناخته می‌شود نوید انقلابی بزرگ در انواع کسب‌وکار را میدهد زیرا از زمان گسترش تا به امروزه توانسته به‌خوبی پاسخگوی شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف باشد؛ اما دقیقا از زمان رواج این مفهوم تا به امروز کلان داده چگونه توانسته کسب‌وکارها را متحول سازد؟
چگونه بیگ دیتا (کلان داده) کسب‌وکارها را تغییر میدهد؟
وقتی صحبت از کلان داده می‌شود نمی‌توان حرفی از بهبود عملکرد هوش تجاری (business intelligence) به میان نیاورد. هوش تجاری (BI) مجموعه‌ای از ابزارهای داده‌ای است که براساس Big Data برای بهبود و اجرای عملکردهای تجاری استفاده می‌شود. قبل از ظهور کلان داده، هوش تجاری نسبتاً محدود بود؛ اما ورود این فناوری باعث شد تا هوش تجاری به‌عنوان یک حرفه معتبر و موثق شناخته شود. در نتیجه بسیاری از کسب‌وکارها، کارشناسان هوش تجاری را استخدام کردند تا به ارتقاء سطح کاری‌شان کمک شود. امروزه به ندرت می‌توان کسب‌وکاری را پیدا کرد که اصلاً داده‌ای تولید نمی‌کند بنابراین هر کسب‌وکاری می‌تواند از هوش تجاری بهتر بهرمنده شود. این در حالی است که کاربردهای جدید برای هوش تجاری با ورود کلان داده در حال ارتقاء و پیشرفت است.
تغییر اصول بازاریابی با ورود بیگ دیتاها(کلان داده)
افزایش آگاهی و درک در مورد رفتار خرید مشتری را می‌توان اولین نشانه از تحول بیگ دیتا در هر کسب‌وکاری عنوان کرد. قبل از ورود کلان داده، شرکت‌ها فقط دادههای مبتنی بر فروش واقعی را داشتند. در مقابل Big Data رفتار و عمل دقیق مشتری را به تصویر می‌کشد و به کسب‌وکارها اجازه میدهد کمپین‌های بازاریابی هدفمندتری ایجاد کنند. اگرچه ممکن است تجزیه و تحلیل کلان داده در این مورد همیشه کامل نباشد، اما بسیار دقیق است. این دقت بالا باعث می‌شود تا بازاریابی هر کسب‌وکاری براساس نیازهای درک شده از مشتریان، انجام شود.
در واقع بیگ دیتاها می‌توانند اطلاعات بسیار خاصی را براساس تاریخچه خرید ارائه دهند. این اطلاعات باعث می‌شود تا شرکت‌ها پیشنهادات شخصی‌سازی شده را برای مشتریان فعلی خود ارسال کنند. ارسال این پیشنهادات را می‌تواند از طریق ایمیل، وب‌سایت‌های شرکت، خدمات استریم و تبلیغات آنلاین انجام شود. همچنین دادههای بزرگ می‌توانند کلیه عملکردهای مشتری مانند متن، ویدئو، تصاویر و دادههای صوتی در سایت‌ها، رسانه‌های اجتماعی و سایر فعالیت‌های مبتنی بر وب تجزیه و تحلیل کنند و الگوهای مشخصی را برای بازاریابی ارائه دهند. این ویژگی باعث می‌شود تا کسب‌وکارها بتوانند محصولاتی که می‌دانند مشتریان به آن نیاز دارند را به بازار عرضه کنند و با برآورده کردن نیازهای خاص آنها سود ببرند.
محافظت در برابر ریسک عملیاتی
ریسک عملیاتی (operational risk) به ضرر احتمالی که مربوط به خطای انسانی است اشاره دارد. این شامل مواردی مانند کلاهبرداری، هک، عدم پایبندی به سیاست‌های داخلی کسب‌وکارها و… می‌شود.
این در حالی است که وقتی صحبت از امنیت سایبری می‌شود، بیگ دیتا به تحلیل‌گران این امکان را میدهد تا هرگونه خطا و بی‌نظمی را در شبکه بررسی، شناسایی و مشاهده کنند. این امر نه تنها باعث می‌شود تا زمان لازم برای شناسایی یک مشکل کاهش یابد بلکه باعث محافظت در برابر هرگونه ریسک عملیاتی خواهد شد. کلان داده برای تشخیص تقلب و محافظت در برابر خطای احتمالی از دو تکنیک استفاده میکند:
- تکنیک‌های آماری (Statistical Techniques)
- هوش مصنوعی (Artificial Intelligence)
کاهش هزینه های کسب‌وکارها با استفاده از بیگ دیتا
بیگ دیتاها(کلان داده: big data) از طریق استفاده از علم پیش‌بینی، می‌توانند با نظارت کامل بر روندهای قبلی و بعدی هر رویداد در هر کسب‌وکاری را پیش‌بینی کنند و با توجه به منابع و نیازهای داده شده، استراتژی سازی کنند. این ویژگی باعث می‌شود تا اطلاعات مورد نیاز برای کسب‌وکارها فراهم شود تا به کاهش هزینه‌ها کمک کند.
کاهش هزینه یک هدف بلند مدت است که باید طی یک دوره برنامه‌ریزی شود و نمی‌توان آن را در یک روز یا یک هفته به دست آورد. با این‌حال کلان داده‌ها می‌توانند رویدادهای آینده و نحوه‌ی رفتار مشتریان نسبت به یک محصول یا برنامه را بررسی کنند. این ویژگی نه تنها باعث می‌شود که هزینه‌ها کاهش یابد بلکه استفاده از منابع و داده‌ها در راستای اهداف کسب‌وکارها برنامه‌ریزی می‌شود.
از گذشته تا امروز رشد بیگ دیتاها چیزی جز انفجار نبوده است. همچنین جای تعجب نیست که برای چهار سال متوالی دانشمندان و متخصصان حوزه داده با عنوان شغل برتر در آمریکا شناخته شده‌اند. این در حالی است که در یک مطالعه جهانی در سال 2020 مشخص شده که حدود 90 درصد از کسب‌وکارها با استفاده از کلان داده‌ها سود برده‌اند. در واقع می‌توان گفت که ورود بیگ دیتا به انواع کسب‌وکارها نه تنها کمک کرده تا روندهای فعلی بهتر درک شود بلکه باعث افزایش فرصت‌های عملیاتی و تصمیم‌گیری سریع‌تر نیز شده است.
